Gezondheid

Door een overdreven focus op preventie worden al bij al gezonde mensen geklasseerd als (potentieel) ziek

24
jul
2023
Reginald Deschepper betreurt dat levensstijlgeneeskunde niet altijd even ernstig wordt genomen. Om daar iets aan te veranderen moet hij dezelfde wetenschappelijke regels als alle andere therapieën respecteren. En het verschil tussen milde of asymptomatische aandoeningen en ernstige ziektes duidelijker aflijnen’, schrijft Wietse Wiels van Skepp. ‘Anders dreigen goed voornemens al gauw in belerende vingertjes te veranderen. Preventie? Ja! Simplismen? Nee.

Elektroshocks in de psychiatrie

13
jun
2023
Het gebruik van elektroshocks in de psychiatrie spreekt tot de verbeelding en roept spontaan aversie op. Daardoor wordt die optie te weinig overwogen. Nochtans kunnen deze stroomstootjes levensreddend zijn voor mensen met suïcidale gedachten en zware depressies die niet (voldoende) reageren op medicatie.

Van alternatieve kankertherapieën ga je sneller dood

30
sep
2022
Natriumbicarbonaat (bakpoeder) om prostaatkanker te genezen, paardenbloemsupplementen die uitzaaiingen van gelijk welke kanker tegengaan, cannabisolie tegen longkanker… dergelijke onzin circuleert op social media en wordt helaas ook gevolgd. Kankerpatiënten die in deze onzin hun heil zoeken, gaan twee tot vijf keer sneller dood.

Van bijtende nonnen tot needlespiking

30
sep
2022
Heel af en toe lijkt een vermoedelijk psychische ziekte opvallend besmettelijk te zijn. Deze zogenaamde mass sociogenic illness of massahysterie gaat gehuld in heel wat controverse. Er bestaan zelfs geen officiële criteria. Is massahysterie wel een bestaande entiteit, of is het concept misschien zelf wel ingebeeld? Maar wat moeten we ...

Als jonge ouders kregen wij soms bedenkelijk advies. Waarom ligt de lat niet hoger?

30
aug
2022
Als jonge vader kreeg Brecht Decoene van SKEPP zowel van medewerkers van Kind & Gezin, als van vroedvrouwen soms bedenkelijke alternatieve therapieën aangeraden.

Paranormale Gaven & Bijgeloof

De alarmist van zijn tijd

01
okt
2021
De 16de-eeuwse Provençaalse arts, apotheker, astroloog en waarzegger Michel Nostradamus is ongetwijfeld de meest invloedrijke profeet van de laatste eeuwen. Zelfs in deze tijd blijft hij de aandacht trekken. Zoeken naar zijn naam op Google levert 15 miljoen treffers op. Op sociale media gonsde het van geruchten dat Nostradamus de huidige pandemie had voorspeld.

Bijgeloof in Zuid-Afrika

22
jun
2020
Traditionele geneeswijzen zijn zo oud als de mensheid zelf. Je vindt ze quasi in iedere tijd en cultuur terug. Ondanks de grote vooruitgang van de medische wetenschap houden veel gemeenschappen vast aan alternatieve vormen van geneeskunde. In landen als Zuid-Afrika is traditional healing terug aan een opmars bezig en wordt ...

Verklaringen voor het geloof in het paranormale door het werken met goochelaars

22
jun
2020
Sommigen zeggen dat Egypte de ‘bakermat van de magie’ was. Magie was een bekende kunst in het oude Egypte, maar ook oude Griekse priesters vertrouwden vermoedelijk op uitvinders of schrijvers zoals Heron van Alexandrië die met technische middelen de massa konden misleiden.

Geneeskrachtige kristallen: de feiten achter de mythe

22
jun
2020
Kristallen en edelstenen hebben sinds het onstaan van de mensheid een onweerstaanbare aantrekking op de mensheid uitgeoefend. Vroeger waren juwelen nog meer dan nu omhuld door het magische: ze dienden als amulet of talisman tegen allerlei boze geesten.

Gardena en de stand van de maan

20
feb
2020
Je houdt het niet voor mogelijk: een fabrikant van tuinslangen en tuingereedschap promoot onzin over de invloed van de maan op tuinieren

Psychologie & Coaching

Belgisch UFO-meldpunt wint 'De Zesde Vijs' 2022

01
mei
2023
Sinds 1996 reikt SKEPP jaarlijks twee prijzen uit aan niet-leden, met name de Zesde Vijs en de Skeptische Put.

Desmet dwaalt, draait en duikt

09
jan
2023
Als we niet uitkijken, is de wereld hard op weg naar een totalitaire samenleving die tot stand komt door massavorming, een soort hypnotische toestand waarin een groot deel van de populatie zou verkeren. Dat is de alarmistische boodschap die Mattias Desmet, hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Gent, ons voorhoudt in zijn boek De Psychologie van Totalitarisme (2022). In ...

Mythe: Geweldloze communicatie verbetert je empathisch vermogen (en kan wereldproblemen oplossen)

01
jul
2022
Binnen sommige HR-middens in privé-organisaties is dit ‘procesmodel’ van Marshall Rosenberg al een tijdje bekend. Meerdere artsen die werken in onze ziekenhuizen signaleerden dat de hype van “geweldloze communicatie” ook naar hen is overgewaaid. De artsen die mij hier over contacteerden, staan hier diep skeptisch tegenover. Is hun argwaan terecht? ...

Van intelligentieonderzoek naar pseudowetenschap?

01
jul
2022
Intelligentieonderzoek kent een lange geschiedenis in de psychologie en sociale wetenschappen. Onder de benaming IQ-onderzoek zochten psychologen naar methoden om IQ empirisch te meten. De geschiedenis van IQ-onderzoek kende woelige begindagen en is steeds controversieel gebleven, vooral onder invloed van de zogenaamd kritische stromingen in de sociale wetenschappen en het ...

Mythe: Geweldloze communicatie verbetert je empathisch vermogen (en kan wereldproblemen oplossen)

01
apr
2022
Binnen sommige HR-middens in privé-organisaties is dit ‘procesmodel’ van Marshall Rosenberg al een tijdje bekend. Meerdere artsen die werken in ziekenhuizen signaleerden dat de hype van “geweldloze communicatie” ook naar hen is overgewaaid. De artsen die mij hierover contacteerden staan hier diep skeptisch tegenover. Is hun argwaan terecht? Ik hanteer ...

Levensbeschouwing & Evolutie

Een vaccin tegen misinformatie?

30
sep
2022
Eind 2020 lazen we in Data News (Knack) over Harmony Square, een game ontwikkeld aan Cambridge University dat zou werken als een vaccin tegen nepnieuws. Diezelfde maand lazen we een artikel in Eos over een piepjonge Belgische psycholoog, werkzaam aan dezelfde onderzoeksgroep. Brecht Decoene van SKEPP herkende de naam van één van zijn ex-leerlingen en zocht contact voor een interview.

Zin en onzin over wapens

30
sep
2022
Tussen 1968 en 2017 vond anderhalf miljoen mensen in de V.S. de dood door vuurwapengeweld, wat meer is dan het aantal soldaten dat sneuvelde in Amerikaanse militaire conflicten sinds 1775. Alleen al in 2020 kwamen meer dan 45.000 Amerikanen aan hun einde door het gebruik van een vuurwapen. Ze werden ...

Wetenschappelijke twijfel

01
jul
2022
Vooruitgang drijft op kennisvernieuwing door wetenschap en ontwikkeling. Door de vele kanalen van wetenschapscommunicatie bereiken inzichten uit verschillende wetenschappelijke domeinen nu ook het brede publiek. Belangrijk aandachtspunt daarbij is de manier waarop de ontvanger de wetenschappelijke boodschappen verwerkt. Aan de hand van twee recente voorbeelden tonen we hier de delicate ...

De schadelijkheid van goedbedoelde acties

01
jul
2022
Sociale rechtvaardigheid, ecologische duurzaamheid, dieren welzijn. Dat zijn de waarden waarvoor ik me zowat twintig jaar geleden begon in te zetten. Van manifestaties voor mensenrechten tot petities voor dierenrechten. Van lezingen over duurzame voeding tot studiewerk over de ecologische voetafdruk. Van vrijwilligerswerk voor ontwikkeling in Afrika tot directe acties tegen ...

‘Dokter Google is een kwakzalver’

11
mei
2022
Stop met het intikken van een vraag in het google-venster en vervolgens niet verder te klikken dan de eerste drie, vier aangeboden links. De kans dat je op die manier op foute informatie botst, is groot’, schrijft Marleen Finoulst, gewezen huisarts en ondervoorzitter van SKEPP.

Wetenschappen

Uitreiking Zesde Vijs en Skeptische Put 2022 - 29 april

25
mrt
2023
Net geen Belgische winnaar bij de Oscars dit jaar, maar niet getreurd: wij stellen binnenkort 2 Belgische award-winnaars voor! Op zaterdag 29 april reikt SKEPP immers naar jaarlijkse gewoonte 2 awards uit: De Zesde Vijs en De Skeptische Put.

Komeet van Halley in “Het verhaal van Vlaanderen”?

13
feb
2023
‘Ook vanuit de hoek van de astronomie is er kritiek te horen op ‘Het verhaal van Vlaanderen”, schrijft Tim Trachet. Hij brengt het onderscheid tussen een komeet en een meteoor in herinnering. ‘De komeet van Halley “scheert” zeker niet langs de aarde en is ook niet altijd spectaculair.’

E pur si muove

30
sep
2022
Als Galilei werkelijk hoorbaar ‘E pur si muove’ had gemompeld na zijn veroordeling door de inquisitie in 1633, zou hij vast niet zo coulant zijn behandeld: hij kreeg, in plaats van een gevangenisstraf, huisarrest bij zijn vriend Ascanio Piccolomini, de aartsbisschop van Siena. Heeft hij het dan wellicht op een ...

Alles kan - Naast elkaar en nog tegelijk ook…

01
jul
2022
Een wereld waar pseudowetenschappen gelden, heeft enkele voordelen op de werkelijke wereld. In zo’n wereld geldt letterlijk het beroemde citaat uit Shakespeares Hamlet: There are more things in heaven and Earth, Horatio, Than are dreamt of in your philosophy Wie een bepaalde filosofie huldigt, wie een gestructureerde opvatting van de ...

Science Friction - Een perspectief van een vulkanoloog

01
jul
2022
Waarom praten journalisten met wetenschappers? Waarom vinden wetenschappers het nodig om met journalisten te praten? Door wetenschappelijke experts op te voeren, kan een nieuwsitem duiding krijgen onderbouwd door de kennis die wetenschappers verzameld hebben over hun specifieke vakgebied waarin ze zich reeds jaren verdiepen. Een journalist, zelfs een zelfverklaarde wetenschapsjournalist, ...