Wie is Wie

Wietse Wiels (°1991) studeerde Geneeskunde, Neurologie en Wijsbegeerte aan de VUB, waar hij in het UZ Brussel en het Centre for Neuroscience (C4N) arts en doctoraatsonderzoeker is. Vanuit een wetenschapsfilosofisch, klinisch, en sociaal engagement strijdt hij tegen de zogenaamd alternatieve geneeskunde (So-Called Alternative Medicine: SCAM) en andere vormen van schadelijke onzin. Ook heeft hij een bijzondere interesse voor medisch onverklaarde klachten en psychosomatiek, die samen met overmatig vertrouwen in de moderne geneeskunde en cognitieve bias onderbelichte aspecten van deze problematiek uitmaken. Verder heeft hij ook een interesse in de logica van complotdenken en de drogredenen waarmee intelligente mensen zich in onmogelijke bochten wringen. Hij is sinds 2022 voorzitter van SKEPP, werkt mee aan het tijdschrift Wonder, en geeft geregeld lezingen over neurologische en skeptische topics.

Marleen Finoulst is gewezen huisarts en maakte in de jaren 90 een carrièreswitch naar de media. Als arts-journalist schreef en schrijft ze in tal van publicaties voor artsen en breed publiek. Ze is auteur van een tiental boeken over gezondheid. In 2013 stond ze aan de wieg van de website Gezondheid-en-Wetenschap, waarvan ze tot op heden hoofdredacteur is. Daarnaast is ze Knack redacteur, columnist van EOS, Weliswaar en Het Belang van Limburg en auteur van de rubriek ‘Uit de pers gelicht’ in het Tijdschrift voor Geneeskunde. In 2014 won ze de SKEPP-prijs ‘de Zesde Vijs’ voor haar kritische berichtgeving over gezondheid.

Jan Van Haver (°1966) is Germanist van opleiding, maar werkt al bijna zijn hele carrière in de IT-sector, momenteel in de cybersecurity-industie. Hij is al sinds 2005 SKEPP-lid vanuit een brede interesse in de onderwerpen waar SKEPP zich mee bezig houdt. Sinds 2022 verzorgt hij de ledenadministratie en hij is ook actief betrokken bij de organisatie van diverse SKEPP-activiteiten, zoals Mundo Magico.

Claire Moens (Antwerpen °1971), is juweelontwerpster, edelsteenkunde (gemmoloog) en bezieler van het juwelenlabel Claire Moens Jewel Design. Claire leverde haar bijdrage aan de boekenreeks 'De Skeptische Kijk' met haar populaire boek "Magische en Helende Stenen - feiten en mythes", waarin ze de wetenschappelijke feiten belicht en mythes ontmaskert over de magische en helende eigenschappen van stenen. Binnen SKEPP richt ze zich vooral op het kritisch onderzoeken van alternatieve geneeskunde en de New Age beweging. Als coördinator van de werkgroep Events organiseert ze evenementen voor SKEPP, met het doel kritisch denken te stimuleren bij een breder publiek.

Tim Trachet (°1958) studeerde wiskunde, sterrenkunde en wijsbegeerte en is thans redacteur van Histories (VRT). Als amateur-astronoom en voordrachtgever op een volkssterrenwacht kwam hij al vroeg in aanraking met vragen over astrologie en UFO's. Vanaf de oprichting in 1976 was hij dan ook actief binnen de werkgroep Prometheus (voor kritische studie van pseudo-wetenschappen) van de Vereniging Voor Sterrenkunde, de voorloper van SKEPP. Zijn jarenlang onderzoek naar de astrologie resulteerde in het boek "Astrologie, zin of onzin?" dat hij samen met Ronny Martens schreef. Tim Trachet was voorzitter van SKEPP sinds de oprichting in 1990 tot 1998. Hij is tevens lid van de Europese Raad van Skeptische Organisaties.

Dirk Devroey (Etterbeek °1963) is huisarts en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel. Binnen de vakgroep Huisartsgeneeskunde en Chronische Zorg volgde hij Prof Willem Betz op en doceerde hij na het emeritaat van Wim de lessen met betrekking tot de kritische kijk op de alternatieve geneeswijzen aan de studenten binnen de opleiding geneeskunde en manuele therapie. Dirk werd in 2004 onder impuls van Wim lid van SKEPP. Dirk zetelde namens de universiteiten binnen de FOD Volksgezondheid in de Kamers voor homeopathie en acupunctuur. Deze Kamers werden opgericht in de uitvoering van Wet betreffende de niet-conventionele praktijken.

Johan Braeckman (°1965) studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit Gent, Menselijke Ecologie aan de Vrije Universiteit Brussel en Environmental History aan de University of California, Santa Barbara, U.S.A. Hij werd doctor in de wijsbegeerte met een proefschrift over de filosofische implicaties van Darwins evolutietheorie (UGent). Momenteel doceert hij geschiedenis van de wijsbegeerte en geschiedenis van de wetenschappen aan de Universiteit Gent. Eerder was hij ook Socrates-hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde boeken (als auteur, co-auteur en redacteur) over kloneren, Darwin, wetenschap en cultuur, toegepaste ethiek en kritisch denken, evenals hoorcolleges (bij Home Academy) over meerdere onderwerpen. Zijn belangstelling als scepticus gaat vooral uit naar pseudowetenschappen zoals het creationisme; de verhouding wetenschap en geloof en de algemene methodologische aspecten van het moderne scepticisme. Hij geeft regelmatig lezingen over skeptische thema's, zie hiervoor: https://www.facebook.com/johanbraeckmanofficial/

Geerdt Magiels (°1956) studeerde biologie (plantkunde/ecologie) en filosofie aan de Universiteit van Antwerpen en wetenschapsfilosofie aan de University of Sussex (UK) en doctoreerde in de wetenschapsgeschiedenis (VUB). Ook te horen op de radio en te lezen in de krant, schreef hij boeken over psychiatrie en (geestelijke) gezondheidszorg, over farmacologisch onderzoek,over circulaire economie, over de ontdekking van de fotosynthese in de achttiende eeuw en over de geschiedenis van de chemie. Van specifiek skepptisch belang is Met Freud en Darwin op de sofa, over wetenschap en (on)betrouwbare kennis. Zijn recentste boeken zijn Liever sterven over de zelfgekozen dood en psychisch lijden en This is not a chicken, een boek over kunst en wetenschap samen met Koen Vanmechelen. Hij werkt momenteel aan een boeken over de bijzondere jeugdzorg en over kinderarmoede.

Paul De Belder (°1954), burgerlijk ingenieur, was tot zijn pensioen in 2019 productspecialist voor visuele inspectiesystemen voor de micro-elektronica-industrie bij een hightech spin-off van de KU Leuven. Paul heeft de skeptische wereld in 1990 "ontdekt", tijdens zijn verblijf in Californië, in de vorm van CSICOP, de Amerikaanse zusterorganisatie van SKEPP. Deze ontdekking en de daarop volgende onderdompeling in skeptische publicaties en informatie verschaften hem de achtergrond om zijn reeds lang aanwezige skeptische onbehagen te onderbouwen, en de wapens om de opmars van de onzin en irrationaliteit te helpen bestrijden.

Fred Waumans was zo’n 20 jaar actief in het geëngageerd jeugd- en vormingswerk, zowel als vrijwillige als professioneel en in alle geledingen: van jeugdhuis voor kansarmen tot leiding landelijk georganiseerd jeugdwerk. Hij raakte daardoor gepokt en gemazeld in allerhande wettelijke overleg- en onderhandelings-commitees, maar werd vooral vaak geconfronteerd met de schadelijke gevolgen van foute of onvolledige informatie. Rond zijn 40ste studeerde hij als werkstudent achtereenvolgens sociologie, lerarenopleiding en bedrijfskunde aan de VUB. Daarmee mocht hij dan gedurende zo’n 20 fantastische jaren aspirant maatschappelijk werkers, journalisten, PR-verantwoordelijken en communicatie-specialisten vormen in de sociologie, methoden van onderzoek en bronnenkritiek. Hij kon ook met buitenlandse collega’s meerdere Erasmus Intensive Courses organiseren. In het kader van de verplichte maatschappelijke dienstverlening door de hogescholen heeft hij enkele onderzoeken uitgevoerd voor de Provincie Limburg en de stad Hasselt. 

Niet alleen was de website van SKEPP voor zijn studenten een baken, de gastcolleges van Prof. Dr. Gustaaf Cornelis, de voorzitter van toen, waren zo inspirerend dat vele van zijn studenten hun studies een vervolg gaven. Het was uit vriendschap en wederzijdse waardering dat Gustaaf hem in het bestuur binnenhaalde. Het is in die geest van vriendschap, en met respect voor tegengestelde meningen dat hij zijn engagement wil verder zetten in deze o-zo-noodzakelijke organisatie. 

Olivier Faelens studeerde filosofie, internationale politiek, religiestudie, publiek management en klinische psychologie. Tijdens zijn studie filosofie kwam hij in contact met de antroposofie, de spirituele leer van Rudolf Steiner, en verdiepte zich nadien in de werking van spirituele bewegingen en sekten. Hij helpt personen die hierover om hulp vragen via het federaal Informatie en Adviescentrum inzake Schadelijke Sektarische Organisaties en Studie en Adviesgroep Sekten. Hij is daarnaast lid van de vzw Axcent die zich inzet voor de interlevensbeschouwelijke dialoog in Brussel en Vlaanderen.

Filip Van Beurden (°1968) is ingenieur elektromechanica, maar heeft als bedrijfsleider van een bedrijf in de kunststofsector ook een grote interesse in organische chemie. Hij is reeds jaren actief lid van Skepp en heeft een voorliefde voor wetenschapsgeschiedenis, wetenschapspopularisering en de magie van de goochelkunst. Hij volgt met al deze interesses ook graag wat er reilt en zeilt in het land van de zogenaamde ‘alternatieve geneeskunde’. In 2018 verscheen zijn eerste boek ‘200 jaar homeopathie, een onverdund kritische bespreking.’

Als erkend stadsgids door Toerisme Vlaanderen trekt hij het kritische denken ook open naar andere domeinen. Zo is Filip reeds jaren gefascineerd door de diefstal van de Rechtvaardige Rechters, het bekende paneel uit de polyptiek van het Lam Gods en alle theorieën die hieromtrent de ronde doen. Vooral hoe het daarin kan mislopen als men zich laat leiden door onkritisch onderzoek. Filip Van Beurden geeft geregeld lezingen over diverse onderwerpen voor een breed publiek.

Kris Martens (Bilzen, °1987) is klinisch psycholoog (Vrije Universiteit Brussel), psychotherapeut in de gedragstherapie (KU Leuven) en doctor in de psychologie (KU Leuven). Kris combineert een halftijdse job als stafmedewerker in de geestelijke gezondheid met werken als vrijgevestigde psycholoog en loopbaanbegeleider. Hij is naast bestuurslid van SKEPP ook bestuurslid van de vzw Effectief Altruïsme Vlaanderen.

Gerda Sterk heeft 27 jaar les gegeven: Nederlands, Engels en Kunstgeschiedenis. Op 54-jarige leeftijd nam ze loopbaanonderbreking, vertrok gezwind op wereldreis, vroeg onderweg vervroegd pensioen aan en is sindsdien nog amper thuis geweest. Sinds een tiental jaren is ze reisleidster op vrijwillige basis. Boeken lezen en schrijven zijn twee andere hobby’s, die ze mooi kan verenigen in recenseren. Ze heeft een hekel aan pseudowetenschap en schijnheiligheid, dus was aansluiten bij SKEPP vanzelfsprekend. In haar boekenkast staan behalve Dawkins, Hitchens, Braeckman, Magiels e.a. meerdere volumes in verband met de evolutietheorie. Ze is ook (bestuurs)lid van de Vlaamse Journalisten Vereniging. 

Jean Paul Van Bendegem (°1953) was verbonden als hoogleraar logica en wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel en als onbezoldigd deeltijds gastprofessor aan de Universiteit Gent. Sedert 2018 is hij emeritus. Van opleiding is hij wiskundige en filosoof. Zijn wijsgerige interesse gaat dan ook in de eerste plaats uit naar de filosofie van de wiskunde maar beperkt zich niet daartoe. Thema’s zoals de relaties tussen de wetenschappen en religies of het belang van wiskundige patronen en structuren in het menselijk gedrag dragen evenzeer zijn interesse weg. Dit heeft aanleiding gegeven tot een aantal boekpublicaties waaronder "Tot in der eindigheid", “Over wat ik nog wil schrijven”, “De vrolijke atheïst”, “Elke drie seconden”, “Verdwaalde stad” en recent “Wijs, grijs & puber”. Zijn interesse voor para- en pseudowetenschappen heeft te maken met zijn wetenschapsfilosofische belangstelling. Allerlei theorieën over hoe de wetenschap zich ontwikkelt en hoe ze zich zou kunnen of moeten ontwikkelen hebben relatief weinig interesse voor de randgebieden van de wetenschap. Nochtans vormt dit domein een schitterende toets voor deze verschillende opvattingen, wat hij dan ook probeert te doen in geschriften en in lezingen. Meer informatie is te vinden op zijn persoonlijke website: www.jeanpaulvanbendegem.be.

Wim Betz (geb. 22 februari 1943, overleden 8 juni 2019) was arts en professor aan de VUB, waar hij diensthoofd was het centrum voor huisartsopleiding. Na bijna 20 jaar praktijk als huisarts ging hij zich in 1986 volledig wijden aan de opleiding van artsen en aan wetenschappelijk onderzoek. Hij had als jonge arts de tekorten in de toenmalige opleiding van artsen aangevoeld. Om zijn patiënten beter te kunnen helpen volgde hij opleidingen in verschillende alternatieve geneeswijzen (homeopathie, neuraaltherapie, manuele geneeskunde) en paste ze ook met succes toe. Al vlug begon hij toch te twijfelen aan de werkelijke verklaringen van de successen die hij door deze behandelingen behaalde en ging zich verdiepen in de bewijsvoering voor deze methodes. Het gebrek aan degelijke bewijzen bracht hem er toe naar alternatieve verklaringen te zoeken. Die werden gevonden in de psychosomatiek, de inwerking van de geest op het lichaam, het placebo-effect en in de misleidingstechnieken van de kwakzalverij. Sinds 2008 was hij op emeritaat.

Wim Betz doceerde o.a. een cursus in de kritische studie van alternatieve geneeswijzen, in EBM, evidence based medicine, de methodes van onderzoek en bewijsvoering, en hij stelt zich ook zeer kritisch op tegenover sommige aspecten van de "reguliere geneeskunde". Hij was mede-oprichter van het COSTB4 programma van de EU,  een gemengde werkgroep van alternatieven en wetenschappers uit 13 verschillende landen die in gezamenlijk overleg de richtlijnen opstellen voor studies over alternatieve geneeswijzen om tot resultaten te komen die zowel de wetenschappelijke als de alternatieve wereld kunnen aanvaarden.

Etienne Vermeersch (°2/05/1934 Sint-Michiels, België - overleden 18/01/2019, Gent) studeerde Klassieke Filologie en Wijsbegeerte en promoveerde in 1965 aan de Rijksuniversiteit Gent met een thesis over de filosofische implicaties van de informatietheorie en de cybernetica. In 1967 werd hij aan dezelfde universiteit benoemd tot gewoon hoogleraar. Zijn leeropdracht omvatte algemene inleidingen tot de wijsbegeerte en de wetenschapsfilosofie en de grondige studie van hedendaagse wijsbegeerte en wijsgerige antropologie.

Zijn wetenschappelijk werk heeft betrekking op grondslagenonderzoek van de menswetenschappen, filosofische aspecten van het onderzoek over informatica en artificiële intelligentie en, recent meer en meer, algemeen maatschappelijke en ethische problemen, vooral op het gebied van bio-ethiek, milieufilosofie en de cultuurfilosofie.

Hij was vice-rector aan de Universiteit Gent van 1993 tot 1997. Hij was o.m. lid van de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid, van de Raad van Bestuur van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie, van de MiNa-Raad en van de Federale Raad voor Wetenschapsbeleid. Hij was ook voorzitter van het Raadgevend Comite voor Bio-ethiek.

Hij publiceerde een tachtigtal artikels, een tiental lemmata in "Encyclopedie van de Wereldliteratuur", vele opiniestukken in kranten en tijdschriften, drie syllabussen van colleges die in eigen beheer werden uitgegeven, en een zestal boeken waaronder "Epistemologische inleiding tot een wetenschap van de mens" (1967), "Hedendaagse filosofie" (1970) en de bestseller: "De ogen van de Panda, een milieufilosofisch essay" (1988). Ter gelegenheid van zijn emeritaat verscheen het boek Van Antigone tot Dolly (1997), een keuze uit artikels uit zijn universitaire loopbaan. Etienne Vermeersch was één van de meest vooraanstaande skeptici van België, tevens stichtend lid van SKEPP. Meer dan vijftig jaar gaf hij lezingen en publiceerde hij artikels over dit onderwerp.

Foto: Michiel Hendryckx, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0&gt;, via Wikimedia Commons

(pdw), (1958 - 2013) typisch met de bril op het voorhoofd, "de man die met zijn hersenen keek", is een blijvende inspiratie voor het SKEPP-team. Patrick was wellicht op de eerste plaats bekend, en ook berucht en gevreesd, als journalist. Hij schreef bijzonder eigenzinnige, spitse en hoogst intelligente recensies, columns en essays voor uiteenlopende bladen en kranten zoals Humo, Deng, De Morgen en De Standaard.

In Patricks engagement voor SKEPP kwamen enkele van zijn karakteristieke eigenschappen samen: scherpzinnigheid en humor, maar ook verontwaardiging over onrecht en over uitbuiting van menselijke naïviteit en wanhoop. 

(pdw) nam voor het eerst deel aan een actie met SKEPP in 2004. Toen dronk hij, samen met een dertigtal andere skepptici, een homeopathisch verdunde “overdosis” van slangengif, arsenicum en belladonna. Het was een actie die (pdw) wel moest aanspreken: humoristisch, maar tegelijkertijd vernietigend uithalend naar onzin.