Dieter De Cleene wint Zesde Vijs - Laudatio

Van mensen met gezond verstand, en die dat ook gebruiken, wordt gezegd dat ze ze alle vijf bij elkaar hebben. Of alle vijf op een rij. Vijf verwijst naar onze vijf zintuigen: als je die allemaal gebruikt zoals het hoort, dan heb je ’t goed voor mekaar, dan ben je goed bezig. Paranormalen beweren dikwijls over een extra zintuig meer te beschikken, een zesde zintuig. De zes in de Zesde Vijs is een knipoog naar dat zesde zintuig, maar betekent in SKEPP-jargon ‘over een extra portie gezond verstand beschikken’. De vijs is dan weer afkomstig uit de Vlaamse spreektaal. Volgens het Vlaams spreekwoordenboek zijn mensen die een vijs kwijt zijn, of waarbij een vijs los zit, mensen die niet goed snik zijn. Diegenen dus, die ze niet alle vijf op een rij hebben. Mensen die de Zesde Vijs winnen, hebben niet alleen een extra vijs, de vijzen zitten ook nog eens extra goed vast. Zeg nu zelf, geen enkele wetenschapsprijs heeft zo’n mooie naam als De Zesde Vijs van SKEPP.

De Zesde Vijs is een prijs die SKEPP toekent aan mensen met veel gezond verstand, die opvallen in de media door hun genuanceerde kritische blik en grondig onderbouwde argumenten. Mensen die tegen de stroom durven inroeien, die ingaan tegen de waan van de dag, met bewezen wetenschap als drijfveer.

De Zesde Vijs wordt vandaag (17 november 2017) voor de 20^ste keer uitgereikt. De winnaar werd, zoals steeds, aangeduid na grondig beraad binnen het prijzencomité, aan iemand die zich het voorbije jaar verdienstelijk heeft gemaakt in het verspreiden van objectieve kennis inzake pseudowetenschap en het paranormale. Bij de Zesde Vijs hoort steeds een mooie trofee, een origineel ontwerp van Yvette Croes, die er steeds een persoonlijke toets aan tracht te geven.

De nieuwe winnaar van De Zesde Vijs haalde het afgelopen jaar het nieuws met een bijzonder onderzoek over homeopathie. Een vriendin van de winnaar contacteerde willekeurig acht homeopathische artsen (dat zijn mensen met een artsendiploma die het tegenovergestelde doen van wat ze geleerd hebben) met het verhaaltje dat ze een avontuurlijke reis plande naar Tanzania en met de vraag of er ook homeopathische antimalariamiddeltjes zijn? U weet wel, reizigers naar Zwart-Afrika slikken best preventief anti-malariamedicijnen om niet ziek te worden. Malaria kan de hersenen aantasten met de dood tot gevolg. Slechts drie artsen vonden het nodig te wijzen op de noodzaak van de echte antimalariapillen, genre Nivaquine, Lariam of Malarone. De anderen stelden iets homeopathisch voor. Onze winnaar haalde vlijmscherp uit naar deze wanpraktijken. Hij kreeg zoals verwacht de wind van voren van de homeopaten, die wel zijn onderzoek aanvielen (‘een niet- representatieve steekproef’), helaas niet de inhoud. Met inhoud zijn homeopaten namelijk minder begaan, dat is wat we al langer weten bij SKEPP en waar Willem Betz, erevoorzitter en stichtend lid, al vele jaren tegen strijdt. Onze Vijs-winnaar beet kalm terug met wetenschappelijke argumenten, in zowel Vlaamse als Nederlandse media.

In recentere tijden, enkele maanden geleden, ging het over gevaarlijke elektromagnetische stralen, en het risico voor mens, plant en dier. Toen 180 wetenschappers uit 35 landen waarschuwden voor de gevaren van 5G-netwerken, namen tal van media dit bericht klakkeloos over, terwijl onze winnaar de lijst van ondertekenaars ging uitpluizen. Voor België ondertekende een gepensioneerde biologe en voor Nederland de voormalige voorzitter van de Stichting Elektrohypersensiviteit. Een verzameling van mensen die strijd voeren tegen elektromagnetische straling, zoals onze winnaar van de Skeptische Put van 2014, de heer Jan Allein van Beperk de Straling.

Een ander mooi voorbeeld op het palmares van onze winnaar zijn de zogenaamde Levensscholen en andere natuurscholen die opleidigscheques krijgen van de Vlaamse Overheid en pseudowetenschappelijke onzin verspreiden in tegenwoordig populaire opleidingen tot voedingsconsulent, gezondheidsconsulenten en dergelijke. Lessen over handoplegging of over craniosacraaltherapie, met overheidsgeld: te zot om los te lopen. Onze winnaar riep op om het wetenschappelijke kaf van het koren te scheiden, wat onder andere leidde tot netelige parlementaire vragen. In zijn antwoord draaide de bevoegde minister Muyters jammerlijk rond de pot en legde hij de bal terug in het kamp van de opleiders.

Kortom, onze winnaar heeft de Zesde Vijs dubbel en dik verdiend, daarover was het prijzencomité van SKEPP het volmondig eens. De Zesde Vijs 2016 gaat naar bio-ingenieur en wetenschapsjournalist van het wetenschapsblad EOS: Dieter De Cleene.

Foto's: Jozef Van Giel