BDE Debat

In december 2001 publiceerden de Nederlandse cardioloog Pim van Lommel en zijn collega's in het medische tijdschrift The Lancet een artikel over bijna-doodervaringen. Daarin werd onder meer de stelling verdedigd dat bijna-doodervaringen (BDE) niet volstrekt materialistisch (neurofysiologisch) kunnen verklaard worden. Pim van Lommel leek daarbij te suggereren dat BDE's een "bovennatuurlijke" oorsprong hebben. Het artikel veroorzaakte nogal wat ophef in de wetenschappelijke wereld. Intussen doctoreerde aan de KU Leuven Anja Opdebeeck (KU Leuven), rond hetzelfde onderwerp, een doctoraat waarvan de objectiviteit door nogal wat wetenschappers in vraag werd getrokken. In België verschenen al snel kritische reacties van prof. Willem Betz in de Artsenkrant en in de Financieel Economische Tijd. Vervolgens werd in april 2002 door de KU Leuven in samenwerking met SKEPP een heus debat over bijna-doodervaringen georganiseerd. Het debat, dat gevoerd werd met de voornaamste betrokkenen in de BDE-discussie, moest zo de mediakritiek op Anja Opdebeeck meer plaatsen binnen de academische sfeer. De belangrijkste sprekers waren Anja Opdebeeck Pim van Lommel, Ilja Maso (wetenschapsfilosoof UUtrecht), en skeptici Willem Betz (VUB) en Etienne Vermeersch (UGent).
Er volgde ook een derde kritisch artikel op de beweringen van van Lommel, dit keer een gezamelijk initiatief van Walter Verraes (bioloog), Luc Crevits (neuroloog) en medicus Willem Betz (verschenen in Wonder en is gheen wonder , nr. 1/2002). Verraes, Crevits en Betz ontkennen daarin niet dat bijna-doodervaringen bestaan, maar stellen dat BDE's niet noodzakelijk een bovennatuurlijke oorsprong hebben. Ze kunnen op een naturalistische wijze verklaard worden en zelfs kunstmatig worden opgewekt. Pim van Lommel, die recent kennis nam van dat artikel, heeft daarop een reactie geschreven die hieronder integraal wordt gepubliceerd. Volgens van Lommel toont nieuw bewijsmateriaal, zoals het geval Pam Reynolds, aan dat de naturalistische verklaringen voor BDE's tekort schieten. Sterker, van Lommel is van mening dat de huidige neurofysiologische verklaringen moeten herzien worden. Willem Betz en Etienne Vermeersch zijn niet onder de indruk en zetten hun argumenten hieronder uiteen. De discussie werd verder gezet tussen Titus Rivas en prof. Etienne Vermeersch, die het debat heeft mogen afsluiten.

• Boekbespreking van "Bijna dood - leven met bijna-doodervaringen" van Anja Opdebeeck, door Maarten Brys.