Sluit het materialisme andere visies uit?

Het materialisme, zoals ik het heb gedefinieerd - en daar hebben we het toch over - sluit helemaal niets uit. Zodra iemand zou aantonen dat een bepaald domein van verschijnselen een verklarende theorie heeft die onmogelijk tot een overkoepelend geheel met de bestaande natuurwetenschappelijke theorieën kan worden samengebracht, dan zou de materialist zich daarbij neerleggen en van dan af dualist of pluralist worden.

Feit is echter: 

(1) dat nog niemand ooit een theorie heeft voorgelegd die aan deze kenmerken voldoet: er is dus voorlopig geen reden om er rekening mee te houden, aangezien ze niet bestaat; 

(2) vertrekken van de opvatting dat bepaalde domeinen van de werkelijkheid niet voor een synthetiserende natuurwetenschappelijke verklaring toegankelijk zijn, belet ons naar die verklaring te zoeken, terwijl het streven naar overkoepelende verklaringen het enige is dat als resultaat zou kunnen hebben dat men uiteindelijk de garantie krijgt dat die toch niet bestaat: deze houding staat dus het meest open voor alle vormen van kennisverwerving; 

(3) de materialistisch ingestelde wetenschapper zoekt vaak partiële verklaringen zonder daarom onmiddellijk een inzicht te hebben in de ultieme natuurkundige achtergrond: alleen sluit hij die niet zomaar vooraf uit. De theorieën van Mendel en Darwin werden ontwikkeld zonder dat zij een inzicht hadden in de fysico-chemische mechanismen die er de grondslag van vormden: daar is niets mis mee, maar zonder het zoeken naar verdere synthese (The New Synthesis) en naar de moleculair biologische basis (Watson-Crick) zou de vorige eeuw niets hebben bijgebracht. 

(4) De bewering dat bepaalde biologische processen zich aan fysico-chemische verklaring onttrekken is zeer gemakkelijk; veel moeilijker is het daar ook maar één voorbeeld van te geven. 

(5) Tenslotte, maar dat is geen intrinsiek argument; tegenover de voorgaande bewering (4) staat de vaste overtuiging van de meerderheid van de vooraanstaande biologen van deze tijd. (5) Dat er voor veel biologische processen nog geen adequate verklaring bestaat, is duidelijk: de wetenschap heeft nog niet het einde van haar opdracht bereikt; daaruit afleiden dat een natuurwetenschappelijke verklaring onmogelijk is, lijkt mij bijzonder kortzichting.

Website Etienne Vermeersch