Over Archeo-Astronomie

Vraag

Ik heb gezien dat er een voordracht gegeven wordt over Stonehenge. Archeo-astronomie behoort dus ook tot de terreinen waar U actief bent, voornamelijk de voorzitter heb ik gelezen. Denkt of beweert U dat bepaalde objecten ( zoals gebouwen, N.AM. medecine wheels, enz.) niet zouden kunnen gebouwd zijn volgens bepaalde astronomische verschijnselen zoals het zomer en wintersolstitium of de heliakische opkomst van planeten of sterren?

Ik vroeg me eigenlijk af hoe (skeptisch) jullie staan ten opzichte van archeo-astronomie. Ik ben daar namelijk uitermate in geïnteresseerd en vindt hier in België weinig literatuur over dit onderwerp. Misschien omdat hier weinig of geen historische sites zijn die gelinkt zijn met astronomische evenementen. Vermits jullie voorzitter hier ook in geïnteresseerd is, langs deze weg ook de vraag naar interessante titels.

Antwoord SKEPP

Om kort te wezen: we passen het scheermes van Ockham toe. Dat betekent dat als we een eenvoudige, wetenschappelijke verklaring hebben die toepasbaar is op het onderzochte verschijnsel, we anderen meer vergezochte verklaringen mogen verwerpen. Die andere verklaringen worden daarom niet uitgesloten, maar wel minder waarschijnlijk geacht. Wat Stonehenge betreft doet de archeo-astronomische verklaring het uitstekend (met andere woorden: de constructie moet een astronomisch doel hebben gehad), al moet wel worden gezegd dat Stonehenge dan niet als zonnekalender, dan wel in de eerste plaats als een maankalender beschouwd wordt. En eigenlijk gaat het om een mislukte maankalender: daar was men bij de bouw ook al achtergekomen, vandaar dat het ding van tijd tot tijd niet in gebruik was en werd verbouwd. Het was een observatorium waar de bewegingen van de maan werden bestudeerd. Tenminste, dat is de verklaring die het meest geschikt lijkt en geen gebruik maakt van niet-onderbouwde hypothesen.

We mogen bij die astronomische verklaring uiteraard niet vergeten dat ook andere factoren in deze oude samenleving een rol hebben gespeeld. Archeo-astronomie wordt echter als een deus ex machina te pas en te onpas ten tonele gevoerd. Men kan er alles mee verklaren en dus ook niets. Er zal wel altijd een of andere zijde van een megaliet georiënteerd staan. Maar dat wil nog niet zeggen dat die steen daarom die positie innam. Bij Stonehenge kan het geen toeval zijn. Bij andere alignementen moet men oppassen.