Gefermenteerde rode rijst

Voor natuurlijke supplementen op basis van gefermenteerde rode rijst betaal je minstens het tienvoudige, maar het werkt en het is ‘natuurlijk’. Daarom verkoopt het als zoete koek aan een massa landgenoten die kampen met overgewicht en een teveel aan cholesterol, maar geen ‘chemische rommel’ willen slikken. De Hoge Gezondheidsraad vraagt al langer een verbod op rodegistrijst en ook Test-Aankoop wil het voedingssupplement als geneesmiddel laten registreren. ‘Zie je wel’, roepen de liefhebbers van het natuurlijk preparaat, ‘de farma-industrie wil deze natuurlijke concurrent uitschakelen.’

Wat zegt de wetenschap?

Rode rijst ontstaat door rijst te laten fermenteren met de schimmel Monascus spp. In de traditionele Chinese keuken wordt het sinds oudsher gebruikt om voedingsproducten te kleuren, waaronder azijn, pasta, eend en zelfs saké en andere wijnen. Naast deze culinaire toepassing wordt gefermenteerde rode rijst ook in de traditionele Chinese geneeskunst gebruikt om het bloed te ‘revitaliseren’. In de jaren zeventig isoleerden wetenschappers monacolines uit gefermenteerde rode rijst. Van deze groep moleculen bleek monacoline K chemisch identiek aan het cholesterolverlagend medicijn lovastatine. Lovastatine is een geneesmiddel – alleen verkrijgbaar op doktersvoorschrift – dat de aanmaak van cholesterol inhibeert door het enzym HMG-CoA-reductase te blokkeren, waardoor de cholesterolspiegel verlaagt. Met andere woorden, rodegistrijst werkt exact hetzelfde als het cholesterolverlagend medicijn lovastatine, want beide bevatten exact hetzelfde actieve bestanddeel.

Na deze ontdekking vond de Amerikaanse warenautoriteit Food and Drug Administration dat voedingssupplementen op basis van gefermenteerde rode rijst moesten onderworpen worden aan de veel strengere geneesmiddelenwetgeving. De voedingssupplementen verdwenen enige jaren van de markt, maar sinds een tiental jaar duiken ze overal weer op. Nog steeds als voedingssupplement. Diverse studies bevestigen de werkzaamheid van gefermenteerde rode rijst in het verlagen van het cholesterolniveau^1,2.

Logisch, als je weet dat de actieve molecule dezelfde is als die in de cholesterolverlagende statines. Wie wil bedrogen worden, koopt de supplementen in een natuurwinkel aan de tienvoudige prijs van wat op voorschrift wordt terugbetaald. Toch koop je niet precies hetzelfde. Supplementen op basis van gefermenteerde rode rijst op de Belgische markt zijn namelijk niet gestandaardiseerd: de hoeveelheid actieve stof kan in verschillende preparaten variëren.

Een tweede vaststelling is dat deze producten niet zuiver zijn: als gevolg van het fermentatieproces worden nog andere stoffen gevormd, waaronder citrinine.

Citrinine is toxisch voor nieren en lever en moet bij de productie van gefermenteerde roderijstsupplementen zoveel mogelijk vermeden worden³. Wetenschappers die 12 dergelijke supplementen analyseerden, vonden in 4 preparaten cetirizine terug⁴. Deze supplementen zijn dus niet gegarandeerd veilig. Overigens veroorzaken producten op basis van gefermenteerde rode rijst dezelfde nevenwerkingen als statines, onder andere spierpijn. Het is niet omdat het om zogenaamde natuurlijke producten gaat, dat ze geen nevenwerkingen kunnen hebben.

De combinatie van een statine met gefermenteerde rode rijst heeft geen zin, omdat dit neerkomt op de combinatie van twee statines (waarvan het statine in gefermenteerde rode rijst minder krachtig is), wat niet aanbevolen wordt. Bij overgevoeligheid aan een geneesmiddelstatine kan je ook de dosis verlagen of een ander product proberen, dat blijft nog altijd goedkoper dan overstappen op rode rijst.

Onthoud

Supplementen op basis van gefermenteerde rode rijst verlagen inderdaad de cholesterol, maar de verkrijgbare supplementen zijn niet gestandaardiseerd (de dosis kan wisselen) en de veiligheid kan niet gegarandeerd worden (ongewenste bijproducten). Rode rijst bevat eigenlijk een zwak statine met dezelfde werking en dezelfde nevenwerkingen als het geneesmiddel, alleen wordt het niet terugbetaald en is het dus veel duurder. Deze molecule in rodegistrijst wordt wel ‘natuurlijk’ genoemd, maar verpakt als geneesmiddel heet het plots ‘chemische rommel’.

Bronnen

1. Verhoeven et al. BMC Complementary and Alternative Medicine 2013;13:178
2. Jianping Liu et al. Chinese red yeast rice for primary hyperlipidemia: a meta-analysis of randomized controlled trials. Chin Med 2006;1:4
3. Elini Tack. Rode rijst ter behandeling van hypercholesterolemie. Antwerps-Farmaceutisch Tijdschrift 01/13
4. Ram Y Gordon et al. Marked Variability of Monacolin Levels in Commercial Red Yeast Rice Products. Arch Intern Med.2010;170(19):1722-1727