"The Bible Code", een boekbespreking

Dr. Michael Schermer, historicus, experimenteel psycholoog, expert in statistiek en waarschijnlijkheid en auteur van Why people believe in weird things, hield het boek tegen het licht. Het bleek niet meer te zijn dan "New Age numerologie, verpakt in einde-milleniumhype".

Statistische scrabble

Mensen zijn dieren die herkenbare patronen en betekenisvolle relaties zoeken in een overvolle, gerandomiseerde wereld, of die verbanden nu echt bestaan of niet. Zo zien mensen het hoofd van Jezus in een pannenkoek, het aangezicht van Maria in de spiegelende voorgevel van een kantoorgebouw (recent nog in Tampa, Florida) of een UFO in een blinkend ruimtestation.

The Bible Code is gebaseerd op het opzettelijk creëren van statistische ruis, waarin je met wat fantasie alle gewenste boodschappen kan vinden. De auteur neemt de Thora en laat alle klinkers, spaties en lettertekens weg. Zo krijgt hij een reeks van 304 805 medeklinkers. Daarom past hij een bewerking toe die Equi-distant Letter Sequence toe: je begint bij de eerste letter van genesis en je neemt dan elke n-de letter. De zevende, de twintigste of de honderdvijftigste. In de reeks die zo ontstaat, zoek je naar een betekenisvolle boodschap door naar believen klinkers in te vullen. En als je niets vindt, neem je een andere sequentie.

In The Bible Code vindt men zo namen als Hitler, Dallas, Kennedy, Pearl Harbor, the atomic war, en verwijzingen naar 2000 en 2006. Overigens is het ELS-systeem ontleend aan het werk van de wiskundige Eliyahu Rips die hieraan een artikel wijdde in Statistical Science in 1994. Hij beschouwde het als een statistisch fenomeen, niet als een voorspellingsmachine.

Niet meer dan een spelletje

Bevatten de 304 805 letters van de Thora inderdaad alle informatie over alles en iedereen in de wereld, daar door God’s hand in neergelegd? Het is onwaarschijnlijk en het boek zelf doet er alles aan om dat aan te tonen. Waarom wel iets over de moord op Rabin of Kennedy, maar niet die op Luther King of Palme? Bovendien is de Thora niet één boek van God’s hand. Historici twijfelen er niet aan dat het een samenvoegsel is van teksten van verschillende auteurs, en dus niet de stem van God die wat dicteerde aan Mozes. Dit boek is slechts het laatste in een lange reeks van kabbalistische woord- en cijferspelletjes die uit de Middeleeuwen stammen.

Het past ook netjes in de nieuwe rage om wetenschap en religie te vermengen. In de vage hutsepot die daaruit ontstaat is het zoeken naar pseudo-verbijsterende verbanden ook op zijn plaats. Zoals de deling van de basis van de grote piramide door de breedte van een van de stenen van de bekleding, het aantal dagen van het jaar oplevert. Als je lang genoeg zoekt vind je altijd wel iets.

Waar het boek het niet over heeft, zijn de logische consequenties van dit spelletje. Als Rabin op voorhand was gewaarschuwd en hij had de aanslag kunnen ontwijken, impliceert dat dan dat de mens machtiger is dan God, die de gang van de wereld zoals Hij het zag in de Thora heeft vastgelegd? Kan een statisticus met genoeg computercapaciteit het universum opnieuw laten aflopen en een andere uitkomst krijgen? Einstein geloofde dat God niet met de teerlingen speelde. Speelt Hij misschien een computerspelletje?

Titel: The Bible Code
Auteur: Michael Drosnin

Copyleft SKEPP. Verschenen in de Skepptische Nieuwsbrief augustus / september 1997