Logische en tactische problemen van de homeopathie

De claims

De manier waarop de homeopaten proberen officiële erkenning te krijgen en een wetenschappelijk status te bekomen, komt wellicht vertrouwd over, want is niet exclusief voorbehouden aan de homeopaten.
Ze claimen dat:

1. de homeopathie een wetenschappelijke methode is die als dusdanig moet erkend worden;
2. haar effectiviteit boven alle twijfel bewezen is in gerandomiseerde en gecontroleerde klinische studies;
3. gerandomiseerde gecontroleerde klinische studies niet geschikt zijn voor het bestuderen van de homeopathie;
4. veel mensen het willen, gebruiken en verkiezen;
5. mensen een vrije therapie keuze moeten kunnen maken;
6. mensen die voor homeopathie kiezen het recht hebben op goede homeopathie;
7. het in vele landen officieel erkend is en onderwezen wordt aan universiteiten, terwijl sommige zorgenverzekeraars homeopathie terugbetalen;
8.  ze geen alternatieve geneeskunde zijn, maar een complementaire vorm van geneeskunde.

Deze argumenten worden in het debat aangevoerd, ook in de strijd om officiële Europese erkenning. Listig zijn ze in vele gevallen, maar bij nader toezien spreken ze elkaar ook tegen. En een contradictie blijft een contradictie, hoe sterk je ze ook verdunt.

Is de homeopathie een wetenschappelijke discipline?

De meeste argumenten die maken dat de homeopathie extreem onwaarschijnlijk is binnen de medisch-wetenschappelijke kennis en zelfs in contradictie met het gezond verstand werden al uitvoerig in diverse publikaties behandeld. Slechts even de belangrijkste in vogelvlucht.

De homeopathie staat haaks op de bevindingen van de chemie en de natuurkunde

De hoge verdunningen die de homeopathie gebruikt, decimaal (1/10=D of XH) en centesimaal (1/100=C of CH), bevatten geen moleculen meer van de verdunde stof. Verdunningen hoger dan 10-23 overstijgen het getal van Avogadro. Sommige therapeuten gebruiken verdunningen van C60 (120 nullen na de komma), Hahnemann zelf, de uitvinder van de homeopathie, adviseerde C30 (ook nog goed voor 60 nullen) Hahnemann adviseerde in zijn latere leven (6de druk Organon, par. 128) alleen stoffen met C30 potentie te testen. Die kracht van deze verdunningen kan als volgt geïllustreerd worden: als de hele wereldbevolking drie maal per dag een dosis van deze medicatie zou innemen, gedurende 200 miljoen jaar, dan is de kans dat een van deze mensen een molecule van de verdunde stof zou binnen krijgen nog steeds oneindig klein. De homeopaten pogen de werking van hun middelen in totale afwezigheid van een actief bestanddeel te verklaren door het ’geheugen van het water’. Maar wat moet je dan denken over het geheugen van de alcohol, het melk- of andere poeders waarin ze sommige van hun stoffen verdunnen of titreren? Ze antwoorden daarop dat je dat probleem niet kan begrijpen met een beperkte reductionistische geest., want dat het water of het oplosmiddel immateriële informatie draagt die te vergelijken is met de software op een diskette: onzichtbaar maar wel in staat uw computer te programmeren. Het is voor een beperkte geest moeilijk te begrijpen wat soort software een vermalen kakkerlak (Blatta oriëntalis of een in alcohol verdronken spin (Tarantula) of zelfs een rotte eendenlever (Oscillococcinium) in het geheugen van water of fijngemalen suikerpoeder kunnen inprenten.

De homeopathie is in tegenspraak met de waarschijnlijkheidsrekening

Hahnemann (geboren in 1775) ’ontdekte’ dat de symptomen die veroorzaakt worden door een dier, plant of mineraal dat onverdund wordt ingenomen, kan tegengegaan of genezen worden door diezelfde stof in te nemen als een verdunde oplossing waarmee geschud was (gedynamiseerd). Dat wordt door homeopaten dikwijls beschreven als de eerste stap op weg naar een empirische en wetenschappelijke geneeskunde. Gebaseerd op de beschrijving van de symptomen geprovoceerd bij gezonde mensen, is de ’Homeopathische Materia Medica’ het basisinstrument van de homeopathie. Het zijn boeken die deze waarnemingen inventariseren, Ze beschrijven honderden tot duizenden ’symptomen’ voor elke van de honderden tot duizenden ’medicaties’ (zie bijvoorbeeld Boernicke of Kent). Afgeleid van deze boeken zijn de zogenaamde Repertoria die toelaten per symptoom op te zoeken. Het lijkt redelijk aan te nemen dat de substanties die in deze boeken staan symptomen kunnen veroorzaken, Waarom niet ? Sommige van deze stoffen zijn inderdaad actief of zelfs erg giftig, maar dit principe van ’similia simillum curentur’ is hoogst onwaarschijnlijk en de symptoomlijsten in de boeken zijn niet correct. Elke eerstejaarsstudent in de statistiek kan je vertellen hoeveel miljoenen proefpersonen je zou moeten testen om de honderden symptomen te valideren zoals beschreven in de lijsten. Er is nooit een duidelijk antwoord gegeven op de vraag hoeveel gezonde personen er precies getest werden en voor hoe lang. Zelfs vandaag nog zijn de homeopaten tevreden met een ’proef bij 1 tot maximaal 8 personen, waarbij alles genoteerd wordt wat deze mensen individueel ervaren, zelfs als slechts een van hen dat gevoel heeft. Van een statistisch standpunt kan je deze boeken alleen maar als onzin beschouwen.

Homeopathie is in tegenspraak met de medische wetenschap

Het principe van ’similia simillum curentur’ werd door Hahnemann ontdekt toen hij kinine (uit de bast van een boom) innam en iedere keer na inname een koortsaanval kreeg. Daarna ontdekte hij dat de terugkerende koorts- aanvallen konden genezen worden door een verdunde kinineoplossing in te nemen, Dat spreekt alles tegen wat we over de werking van kinine weten. Het lokt geen koorts uit, maar bestrijdt ze juist. Sommige critici vragen zich af of het hele concept van de homeopathie niet het gevolg was van de overgevoeligheid van Hahnemann voor kinine. Homeopathie staat zeer ver af van de wetenschappelijke geneeskunde, die is erop gericht een diagnose te stellen van een gekende ziekte. Symptomen, tekens en testresultaten worden gebruikt om tot die diagnose te komen. Lijsten van gekende ziekten kan men vinden in medische handboeken en in internationaal erkende classificatiesystemen zoals het International Classification of Diseases (ICD). Ideaal kan men dan een behandeling instellen en een prognose vormen.

Homeopathie slaat de diagnose helemaal over. Ze is remediegeoriënteerd en gebruikt een lijst van tekens die resulteert uit de ondervraging van de patiënt om een remedie te bepalen. Er bestaan vele, vaak tegenstrijdige systemen om ’het middel’ te vinden. Daarom zijn er ook vandaag evenveel homeopathieën als homeopaten. De homeopathie kent geen ziekten en ligt ook niet wakker van anatomie, fysiologie of biochemie. De echte ’klassieke’ homeopaat hoeft zelfs de patiënt niet eens lichamelijk te onderzoeken. Het enige wat de homeopaat moet kunnen, is weten hoe de patiënt te ondervragen volgens de regels van hun kunst. Hij moet een heleboel feiten nagaan en gevoelens (die irrelevant zijn voor de normale geneeskunde) inventariseren en bepaalt dan de remedie die een gelijkaardige serie klachten kan uitlokken. Symptomen die de geneeskunde belangrijk vindt worden totaal genegeerd. Geen wonder dat veel homeopaten leken zijn zonder medische opleiding.

Een wonderlijk probleemoplossend vermogen

De symptomen en tekens die zeer belangrijk zijn voor de homeopaat om de remedie te vinden, zijn zeer wonderlijk voor iemand die enige notie heeft van farmacologie of fysiologie. Zo zijn bijvoorbeeld de inhoud van de dromen of nachtmerries van de patiënt belangrijk bij het bepalen van de juiste medicatie. Natrum Muriaticum is een van de sterkste homeopathische middelen dat in gezonde mensen verondersteld wordt honderden symptomen uit te lokken. Een daarvan staat omschreven als ’ dromen van nachtelijke rovers’. Als je naar de lange lijst van symptomen kijkt, is het moeilijk te geloven dat die allemaal kunnen uitgelokt en dus ook genezen worden door een middel dat uit niet meer bestaat dan een oplossing van (zee) zout, die weliswaar krachtig werd geschud. Maar voor de homeopaat een sterk middel als deze geschudde zeezoutoplossing voorschrijft, moet hij of zij alle ’modaliteiten’ in acht nemen, dat wil zeggen de omstandigheden die de symptomen beter of slechter maken. Sommigen daarvan klinken een beetje gek, zoals ’muziek en warme kamers maken de klachten erger’ of ’koude baden of frisse lucht maken de klachten minder’. Als ’de volle maan of het luisteren naar pianomuziek je droevig maken’ heb je een heel andere medicatie nodig voor dezelfde klachten. Citeren we de grote homeopathische auteur J.T. Kent uit de 14 pagina’s die hij wijdt aan Pulsatilla (Anemoon): "The Pulsatilla is very good for blondes, especially tearful blondes, this patient can be found in any household where there are plenty of young girls... she imagines that the company of the opposite sex is a dangerous thing to cultivate... aversion to marriage is a strong symptom .... as a man he misuses and misapphes the scriptures to his own detriment ... The patient is commonly relieved by slow motions in open air... A striking feature of the Pulsatilla patient is that he never wants water, even in many of the fevers... he craves for highly spiced sausages, but is averse to pork alone ... She can not lie on the back without having the desire to urinate, but she may go all night without urinating if she does not lie on her back ... " Iedereen die de wetenschappelijke aspecten van de homeopathie ernstig wil nemen zou eerst de essentie van dit soort beweringen uit de Materia Medica tot zich moeten laten doordringen, en dan pas beslissen of hij de wetenschappelijke basis voor dit wonderlijke systeem verder wil onderzoeken.

Wat gelijkt er op isopathie?

Isopathie is een tak van de homeopathie die zo mogelijk nog moeilijker te begrijpen is. De meeste homeopaten zeggen dat ze slechts een ding gemeenschappelijk hebben met de isopaten en dat zijn de gedynamiseerde hoge verdunningen. Zij verwerpen de rest van dat systeem als te simplistisch. Tot er een of andere publikatie positieve resultaten te zien geeft, en dan omarmen ze hun isopathische broeders voluit. De meeste publicaties die recent de publiciteit haalden (David Tailor Reilly) waren isopathische proeven. Het leven kan inderdaad eenvoudig zijn. Als je problemen hebt met een pollen-allergie, dan neem je water dat de herinnering bevat van verdunde en geschudde pollen. Dat lijkt een logische redenering en gelijkaardig aan vaccinatie of ontwenning zoals we die kennen van de normale geneeskunde. Met dat kleine verschil dat in de conventionele geneeskunde de allergene substantie in meetbare hoeveelheden wordt gebruikt terwijl bij de isopathie het slechts gaat om de herinnering van het water of het melksuikerpoeder. Isopathie en homeopathie gebruiken allebei de zogenaamde ’nosoden’ of biotherapeutica, gemaakt van pathologische uitscheidingen uit zweren of lichaamsopeningen. Psorinum, een van de sterkste en meest gebruikte homeopathische middelen, is zo een nosode, gemaakt van de extracten uit de huidblaasjes van een patiënt met schurft. Zoals gezegd, de homeopaat kent geen ziekten maar wel vier diathesen, die verbonden worden met de ’toxische’ oorzaken en ook met de predisposities van de patiënt. Die vier zijn; Psora, Tuberculinum, Sycosis en Lues. Het kan zelfs dat de homeopaat schurft, psoriasis en syfilitische huidaandoeningen beschouwt als uitingen van een en hetzelfde miasma (verontreiniging), In de tijd van Hahnemann had men nog geen idee over de oorzaak van de verschillende huidverschijnselen van ziekten zoals schurft, syphilis (lues), tuberculose, bacteriële of schimmelinfecties van de huid. Het was allemaal één pot nat. Maar laat ons teruggaan naar het aantrekkelijk eenvoudige concept van de isopaten, Als je problemen hebt met maagzuur, neem dan verdund en gedynamiseerd chloorwaterstofzuur (HCl). Maak je lichaam niet kwaad door het tegen te spreken. Voor vrouwen met moeilijke maandstonden: de remedie bestaat uit het innemen van verdund menselijk menstruatiebloed, na een goede schudbeurt natuurlijk. Schrik voor AIDS in dat bloed moet je niet hebben want het eventuele virus is verdund voorbij de bestaansgrens en kan je volgens de principes van de isopathie alleen maar sterker maken. Dat de geneeskunde vele verschillende oorzaken van abnormale gynaecologische bloedingen kent, waarvan er enkele levensbedreigend zijn en een snel ingrijpen vragen, laten ze eenvoudigheidshalve even terzijde.

Is de werkzaamheid van homeopathie bewezen?

Er bestaat geen twijfel dat sommige klinische studies van goede kwaliteit een statistisch significant resultaat hebben aangetoond voor de homeo-(of iso-) pathie. In hoeverre die resultaten klinisch toepasbaar zijn, is een andere vraag. Maar laten deze positieve testresultaten toe te zeggen dat de homeopathie bewezen is? De Nederlanders Knipschild en Kleynen hebben een overzicht gemaakt van alle studies over de homeopathie die ze konden vinden. In hun eerste overzicht vonden ze een lichte meerderheid van studies met een redelijke kwaliteit en met een positief bewijs voor homeopathie.

Daarom concludeerden ze dat er een redelijke kans bestond dat homeopathie werkt, maar dat er nog veel bijkomend onderzoek nodig was. Sindsdien zijn hun woorden in alle mogelijke richtingen verdraaid en worden ze te pas en te onpas geciteerd. De auteurs hebben daar al persoonlijk tegen geprotesteerd. Ze zijn ondertussen verder gegaan met het registreren en verwerken van bijkomende studies en de positieve uitslagen vormen een slinkende minderheid. De auteur Tailor Reilly riep tijdens een wetenschappelijk congres in Groot Brittanie uit: "Welke bewijzen hebben ze nog meer nodig?". Hij beschouwt het klinische bewijs als geleverd. Andere onderzoekers zijn iets voorzichtiger en zeggen dat de bewijzen tot nog toe niet al te overtuigend zijn, zelfs niet voor de meest welwillende wetenschapper. Veel meer onderzoek is nodig, maar de fondsen om dat te financieren ontbreken.

Hebben we nood aan meer homeopathische studies?

We hebben inderdaad behoefte aan veel meer bijkomend onderzoek als we dezelfde eisen willen stellen aan de homeopathie als we stellen aan de allopathische geneesmiddelen. We hebben dan de reproduceerbare bewijzen nodig dat deze of gene homeopathische remedie werkzaam is tegen een welbepaalde aandoening. En dat moet getest worden door onafhankelijke onderzoekers, die allemaal tot dezelfde conclusies moeten komen. Deze voorwaarden zijn tot op heden verre van vervuld. Redelijke homeopaten zijn van mening dat - als Reilly’s onderzoekingen reproduceerbaar zijn - dat nog geen bewijs is voor de rest van de homeopathie, aangezien hij alleen een isopatische benadering van hooikoorts onderzocht. Op grond hiervan het geheel van de homeopathische beweringen aanvaarden, zou hetzelfde zijn als het aanvaarden van duizenden klassieke geneesmiddelen, slechts gebaseerd op het feit dat aspirine iets doet tegen hoofdpijn. Een bewijs dat zeer sterke verdunningen (voorbij Avogadro) werkzaam zijn, zou echter een gigantische stap betekenen. Jammer genoeg is deze stap nog niet gezet. Buiten de bewering van Jaques Benveniste die beweerde precies dat bewezen te hebben. Over de waarde van zijn experimenten is elders al meer dan genoeg gezegd. Sommige sceptici houden het erbij dat meer klinische proeven in de homeopathie principieel zinloos zijn. Want dankzij de aanvaarde statistische p-factor van 0,05 is er een kans van 1 op 20 dat om het even welke test van een totaal inert product een positief resultaat zal hebben, zodat het hele debat van vooraf aan kan beginnen. Een mogelijke uitweg uit dit statistisch dilemma zou de verplichte aankondiging zijn van alle klinische studies voor ze beginnen. De Cochrane Collaboration (een wereldwijde gecentraliseerde gegevens- bank over klinisch onderzoek) zou, zoals de ethische commissies, een basis kunnen zijn voor deze regel. Maar dat blijft voorlopig bij wensdromen.

Onder druk van de directieven

Ondanks dit alles zijn de voorstanders van de homeopathie niet onder de indruk van al dit gebrek aan bewijs. Hun repliek: "Veel medische gebruiken uit de klassieke school zijn ook niet bewezen." Dat is juist. De geneeskunde die we vandaag leren en onderwijzen aan de universiteiten is niet op een dag ontstaan. We dragen tal van onbewezen en zelfs ononderzochte erfenissen uit het verleden met ons mee. De farmacologie is een van de disciplines die de kop trekken bij het uit de weg ruimen van overblijfselen van een pre-wetenschappelijk verleden. De chirurgie, de fysiotherapie en de psychiatrie hebben nog heel wat werk voor de boeg voor we ze echt als ’evidence based medicine (naar de definitie van Sackett) kunnen beschouwen. In de USA is de Federal Drug Agency zeer belangrijk in het streven om onze geneeskunde te baseren op empirische evidentie. Ook in de Europese Gemeenschap zijn verscheidene directieven uitgevaardigd om de registratie van geneesmiddelen in de lidstaten in goede banen te leiden. (65/65/ EEC, 75/319/EEC en 89/341/EEC) . Deze directieven verbieden sinds 1 januari 1995 de verkoop van geneesmiddelen in de EG die niet de volledige testbatterij voor effectiviteit en bijwerkingen hebben doorstaan. Deze maatregelen hebben een meer dan milde paniek gezaaid in de kleine farmaceutische fabrieken die sinds jaar en dag ouderwetse gepatenteerde geneesmiddelen (specialiteiten) maakten, en niet de financiële middelen hebben om de gevraagde dikke dossiers te verzorgen. Protest rees ook op uit de rangen van de homeopaten, die grote problemen zouden hebben als ze aan deze voorwaarden zouden moeten voldoen. Ze hebben sterk gelobbyd om deze directieven te laten aanpassen aan de speciale eigenschappen van de homeopathische middelen (HM) en de antroposofische middelen (AM), zodat ze kunnen vrijgesteld worden van de last van het wetenschappelijk toetsbare bewijs. Zo verkregen zij - met een fiinke steun in de rug van de groene partijen - dat een herziening van de directieven werd gevraagd door de Commissie. Hier volgen enkele opmerkelijke passages: 

• het is wenselijk, in acht nemende de speciale eigenschappen van de HM zoals de zeer lage concentraties van het actieve bestanddeel en het feit dat de conventionele statistische methoden nauwelijks toepasbaar zijn voor klinische studies, dat een vereenvoudigde registratiemethode zou gevolgd worden, voor die HM die gecommercialiseerd worden zonder vermelding van therapeutische indicaties in een ongevaarlijke presentatie;
• de vrijheid van therapiekeuze moet gewaarborgd worden voor de bevolking;
• allopathie, antroposofie en homeopathie moeten beschouwd worden als onderscheiden methoden die ieder hun eigen voordelen hebben en in vele gevallen complementair zijn;
• in beschouwing nemend dat AM binnen de alternatieve geneeswijzen een belangrijke plaats innemen, moet het belang van de patiënten die voor deze therapie kiezen gewaarborgd worden;
• zelfs voor HM die een therapeutische toepassing vermelden moet registratie toegestaan worden als men de speciale eigenschappen van deze HM in acht neemt.

Logische kronkels

De toepassing door de nationale overheden in de EG heeft geleid tot meerdere rare logische kronkels. In tegenstelling tot de principes van Hahnemann produceren vele homeopathische fabrieken een groot aantal gepatenteerde geneesmiddelen (specialiteiten). Die hebben merknamen en bevatten in sommige landen een bijsluiter die de gebruiker vertellen welke therapeutische toepassingen er voor gelden. In andere landen is dit verboden, maar daar wordt het omzeild door compendia te verdelen onder de voorschrijvers die alfabetisch alle ziekten en klachten oplijsten en vertellen wat voor te schrijven bij welk probleem. Zoek even hemorroïden, kanker of AIDS op en het kleine boekje vertelt je welke en hoeveel druppeltjes van wat je moet voorschrijven.

Maar de homeopaten hadden toch gevraagd om vrijstelling van gerandomiseerde gecontroleerde klinische studies voor hun middelen, uitgaande van het feit dat ieder individu verschillend is en dat er geen algemene remedies zijn voor eenzelfde aandoening. De Belgische overheid heeft hen op hun woord geloofd en bereidde een wetsvoorstel voor om alle (homeopatische) specialiteiten met een merknaam te verbieden, evenals een ingesloten folder met indicaties, tenzij er bewijs was geleverd voor de doeltreffendheid van de voor de vermelde ziekten. Voor de van bewijsplicht vrijgestelde producten mag alleen de homeopathische samenstelling vermeld worden, Een storm van protest is toen gerezen, petities circuleerden, apothekers namen daar actief aan deel. De wet ligt al twee jaar in de koelkast.

Neen aan de falsificatie

Studies met negatieve resultaten worden genegeerd terwijl het grote aantal studies met negatieve uitkomst de homeopaten aan het denken zou moeten zetten, doen ze of hun neus bloed. Het principe van falsificatie wordt door hen namelijk van tafel geveegd. "Popper is voorbijgestreefd, de studies waren vooringenomen, er is een universele samenzwering gaande die ons onze wettelijke rechten ontkent, ..." Als je op zoek bent naar objectief toetsbare kennis kunnen negatieve of elkaar tegensprekende resultaten niet aan de kant geschoven worden. En dat is nu precies wat pseudo- wetenschap kenmerkt en wat de homeopathie stelselmatig doet. Zij gebruikt systematisch deze strategie om de argumenten van hun tegenstanders en de resultaten van kwaliteitsstudies die aan de homeopathie niet meer werkzaamheid toeschrijven dan aan placebo, te neutraliseren. Ze wuiven die resultaten weg omdat ze ’de verkeerde homeopaten testen, niet de echte homeopaten onderzoeken.’ Dat is erg listig, want zo kan elke negatieve uitslag afgedaan worden als het falen van een individuele homeopaat. Ondertussen wordt elk vermeend positief resultaat wel gepresenteerd als een triomf voor de hele homeopatie. Deze taktiek kan alleen gepareerd worden door te weigeren nog studies te laten starten zolang niet alle leden van een algemeen erkend breed geformeerd homeopatisch orgaan, bij voorkeur met een afgelijnde school, de protocollen ervan hebben gevalideerd. De Europese homeopaten raken stilaan georganiseerd in enkele supranationale organisaties. De voorzitter ervan heeft me beloofd dat hij zijn hoed zal opeten als we kunnen bewijzen dat ze verkeerd zijn. Ik zal niet nalaten hierover te berichten. Maar laten we voorzichtig zijn. Ik vroeg een andere homeopaat: "Veronderstel dat we beide akkoord kunnen raken over een studie en dat de test aantoont dat de homeopathie niet meer is dan een placebo, zal je dan ophouden het gebruiken?". Antwoordde hij; "Zeker niet, want ik geloof erin!"

Zoals meestal bij mensen die in het paranormale geloven, is ook hier selectieve observatie van de kant van de gelovigen de sleutel. Ze nemen geen negatieve resultaten aan en bestrijden de methodologie met nep-argumenten, zoals de ’conventionele statistiek’ die niet sterk genoeg is voor de alternatieve geneeswijzen. Mistig gepraat wordt ondertussen gebruikt om de leek te beïnvloeden; "De reductionisten kunnen deze verfijnde kennis niet vatten met hun ruwe methoden; Dit is een nieuw paradigma; Popper is voorbijgestreefd en verkeerd; Zodra ze de chaos theorie (of de fractalenwiskunde) begrijpen, zullen ze zien dat we gelijk hebben; Niets is zeker, zoals het Heisenberg principe zegt; Als je het niet minstens 10 jaar zelf gedaan hebt, kan je geen valabel oordeel vellen; De farmaceutische multinationals boycotten ons omdat we niet toxisch zijn, goedkoop en een bedreiging voor hun business; enz..." Ondertussen toert Benveniste door Europa met zijn voordrachten en stelt zichzelf voor als de moderne Galilei. En dat ruimt ons dilemma niet van de baan: weigeren we nieuwe studies of niet?

Homeopathie gevaarlijk voor de volksgezondheid?

Als men geloof hecht. aan de theoretische uitgangspunten van de homeopathie, dan heeft dat enkele drastische gevolgen voor de volksgezondheid. Want vormt deze industrietak dan geen potentieel gevaar voor het milieu? Tonnen water waarmee ze hun ketels spoelen worden door homeopathische fabrieken in de rivieren geloosd. Sterk verdund water en alcohol komen zo misschien in de natuur terecht. Je kan je de vraag stellen in hoeverre een gewone waterzuivering het geheugen van het water kan wegfilteren. Dit houdt een potentieel gevaar in voor de volksgezondheid. Kan de homeopathische industrie garanderen dat de substanties die in het milieu terecht komen voldoende gedeactiveerd zijn? Kunnen zij een onderscheid maken tussen geactiveerd en geïnactiveerde substanties? (Dit zijn tegenwerpingen die al in het begin van de 19de eeuw in Parijs door een tegenstander van de homeopathie werden gemaakt.) De resultaten van de meest recente wetenschappelijke proeven zijn zelfs nog meer beangstigend. Een homeopathisch stralingseffect op afstand werd vastgesteld in proeven in Wenen, Nederland en Frankrijk (Winkler, Endler, Benveniste) . Homeopathische remedies brengen hun activiteit over door een soort van straling doorheen de glazen wand van een gesloten glazen ampulle die opgehangen is in een aquarium. Ze zorgen ervoor dat de kikkers die zich ontwikkelen uit de kikkervisjes in het aquarium 5 tot 12 procent sneller in de bomen klimmen! Deze straling is waarschijnlijk elektromagnetisch, zo zegt men, aangezien het software overbrengt als informatie.

Deze informatietransfer is bevestigd door Endler en Bastide in een proef met celculturen van kippen. Zij ontdekten tot hun grote ontsteltenis dat een placebo hetzelfde effect had als het homeopathische middel! Hun mogelijke verklaring is dat beide ampullen in dezelfde koelkast bewaard werden zodat de homeopathische informatie via immateriële weg van het middel op het placebo kon worden overgedragen. Ze afdekken met aluminiumfolie verhinderde de transmissie niet, het effect van middel en placebo bleef bestaan. Zelfs na het bewaren in aparte koelkasten die steeds verder uit elkaar geplaatst werden, bleef het placebo nog steeds even effectief als het middel.

Dreigt een homeopathisch gevaar?

Deze onderzoekers proberen nu fondsen te krijgen om uit te zoeken hoever ze de vials uit elkaar moeten plaatsen om verschil te maken met de activiteit van de placebo. Vermoedelijk zullen ze heel ver moeten gaan. (Over dit onderzoek werd gerapporteerd in december 1996 tijdens het wereldcongres in Monaco.) Deze nieuwe ontdekking kan wel de oplossing voor het vervuilingsprobleem zijn, aangezien één en dezelfde ampulle kan gebruikt worden door duizenden patiënten, er moet geen medicatie meer ingenomen worden, gewoon even in de hand nemen is voldoende. Maar nog groter gevaren loeren om de hoek. Nieuwe experimenten van Benveniste impliceren zo mogelijk nog meer onheil. De resultaten zijn nog niet gepubliceerd, maar de eerste gegevens doen de ronde in de inner circle van Europese top- homeopaten. Benveniste zou erin geslaagd zijn homeopathische informatie via de telefoon van de ene gesloten vial naar de andere door te geven. Voor je het weet zou je zo gehomeopatiseerd kunnen worden terwijl je televisie zit te kijken. Het gevaar voor onschuldige kijkers is niet denkbeeldig. Onze regeringen zouden maatregelen moeten nemen om ons te beschermen tegen deze homeopathische stralingen, potentieel nog gevaarlijker dan aardstralen. Homeopathische apotheken zouden uit woonzones moeten verwijderd worden tot we meer weten over deze stralingen. Industriële producten gebaseerd op alcohol en/of water moeten op hun veiligheid getest worden. Er zijn echter voorlopig nog geen meetinstrumenten beschikbaar om dit te testen, maar er zijn rapporten dat wichelroeden van dienst zouden kunnen zijn.

Als u, waarde lezer, hoofdpijn voelt, of een lichte duizeling, een gevoel van vervreemding, dat kunnen de eerste tekenen zijn van homeopathische beïnvloeding. Als u bovendien ook nog droomt over nachtelijke rovers, aarzel niet een gerechtelijke vervolging in te stellen tegen onbekende homeopaten.