Skeptische Put 2003: De Ziekenfondsen

De motivering

Sinds jaren bieden de meeste ziekenfondsen aan hun klanten een vrijwillige supplementaire verzekering aan, die allerlei kosten dekt die niet in het normale pakket van de verplichte ziekteverzekering inbegrepen zijn, zoals tandkronen, brilmonturen, reisbijstand, enz.. Ineens werd dit pakket uitgebreid met terugbetalingen voor een aantal niet bewezen behandelingen.
Mensen die bezwaar maakten dat ze bijdrage gebruikt wordt om kwakzalverij te subsidiëren kregen te horen dat die bijdrage verplicht zou zijn. Volgens de Verbruikersunie is dit onwettig.
Daarom heeft SKEPP de ziekenfondsen aangeschreven om te vragen of het niet kon zonder die betwiste verzekering. De drie grote ziekenfondsen hebben een gezamenlijk antwoord gestuurd waarin we ondermeer volgende markante uitspraken kunnen lezen (zie ook ons tijdschrift van december 2003) : De ziekenfondsen eigenen zich het recht toe om zelf medische beroepen, en zelfs specialiteiten te erkennen die niet door de wet erkend zijn. (osteopaten, chiropractors, geneesheer-specialist in de homeopathie?). De erkenning van medische beroepen wordt bepaald door het KB 78.
De drie ziekenfondsen publiceren aanbevolen lijsten van mensen die niet bevoegd zijn de geneeskunde uit te oefenen (chiropractors), ze maken er reclame voor en ze betalen er voor.
Ze beweren dat ze het kaf van het koren willen scheiden in die niet erkende beroepen. Zullen ze dan een eigen rechtspraak oprichten, en misschien een commissie van beroep? 
Ze negeren ook de resolutie van het EP dat als voorwaarde voor de erkenning van niet conventionele behandelingen oplegt dat er eerst bewijs voor werking moet geleverd zijn.
Zij hebben zelf lijsten opgesteld van homeopathische medicijnen die ze erkennen. Sommige, daarvan zijn in flagrante overtreding met de richtlijnen van de EU, die absoluut verbiedt dat medicijnen zonder bewezen werking suggestieve merknamen voeren of dat er documentatie met medische indicaties wordt verspreid.
Ze beweren zo hun leden te helpen om in de homeopathie het kaf van het koren te onderscheiden, en aan hun leden te kunnen garanderen dat ze de alternatieve behandelingen op een veilige manier kunnen gebruiken. Ze wijzen kritiek op de zgn. alternatieve behandelingen wegens het gebrek aan wetenschappelijke onderbouw af, want volgens hen “geldt dat evenzeer voor de evidence based geneeskunde”. Begrijpe wie het kan!
Ze geven toe dat homeopathie niet meer is dan een placebo, maar het is volgens hen beter dan dure medicijnen te slikken als er geen behandeling nodig is. Zo vervangen zij de ene foute slikcultuur door een andere. Voor een homeopathische arts wordt meer terugbetaald dan voor een normale arts, omdat die homeopaat meer tijd besteedt aan de patiënt. Voor de mutualiteit is een lang gesprek enkel waardevol als er daarbij geschud water wordt voorgeschreven, en zo geven ze aan de bevolking de indruk dat dit geschud water een zinvolle behandeling zou zijn.
Ze schrijven dat ze die behandelingen erkennen “omdat de mensen het vragen”. Dat dit een gevaarlijk precedent is hoeft geen betoog.
Mogen we nu aannemen dat dit het nieuwe criterium zal worden voor terugbetaling? We kunnen best nog wel wat andere dingen opnoemen waar de mensen tevreden over zijn. Een goede massage, een sauna, de handoplegger, de tarotkaartlezer, een chelatietherapie om de slagaders te ontkalken. Voor al deze systemen zijn er voorstanders en tevreden klanten.
Hoe zullen ze reageren als morgen de handopleggers vragen om ook erkend te worden volgens dezelfde criteria?

Mocht een gewone commerciële verzekeringsmaatschappij zoiets doen, dan zou het al vlug klachten regenen, maar de ziekenfondsen zijn semi-officiële instellingen, zij dragen een grote verantwoordelijkheid, ze hebben een voorbeeldfunctie te vervullen en ze zijn mede verantwoordelijk voor een rationeel gebruik van de gezondheidsvoorzieningen. 
Omdat ze door hun handelingen de kwakzalverij niet enkel respectabel maken, maar er ook nog actief promotie voor voeren, hebben ze deze prijs ten volle verdiend. We kijken met belangstelling uit naar de terugbetaling van magnetische armbanden en genezende kristallen, of wie weet een verplichte vrijwillige verzekering tegen de gevolgen van het kwade oog?