Professor Zonnebloem gaat alternatief

Acupunctuur voor dummies

Het eerste product waarmee ik mocht kennismaken, zette al meteen de toon. Een Chinese professor, genaamd Mr. Zheng Mingde, kwam hier zijn "Hua-Han Magic Needle" promoten. Met dit "wonder uit China", aldus de brochure, kun je veranderingen van de bioelectrische stroom in acupunten op het oor detecteren, en zodoende de diagnose stellen van pathologische veranderingen van organen in het menselijk lichaam. Zelfs kwaadaardige tumoren zou je hiermee kunnen opsporen. En dat allemaal zonder ook maar iets van acupunctuur, laat staan van reguliere geneeskunde, af te weten. Het apparaatje, dat eruit ziet als een walkman waarvan de oortjes op de oorschelp worden vastgeklipt, selecteert de acupunten automatisch, zodat een kind de was kan doen.

Ook voor de behandeling van ziekten hoef je met dit wonder uit China geen kennis van wat voor geneeskunde ook te hebben. De Hua-Han Magic Needle zendt acht soorten pulsen van audiofrequenties uit die "goed zijn voor het menselijk lichaam". Door stimulatie van de juiste acupunten op het oor, worden de Meridiaan Kanalen, die met het desbetreffende orgaan gerelateerd zijn, "uitgebaggerd". Hoe goed dat wel is voor het lichaam, blijkt uit de waslijst van ziektes of klachten die je volgens de brochure op traditioneel Chinese wijze kunt uitbaggeren: diabetes, asthma, cardiovasculaire en cerebrovasculaire aandoeningen, arthritis, glaucoom, cataract, tandpijn, enzovoort.

Met de Hua-Han Magic Needle heeft de traditionele acupunctuur definitief het tijdperk van de Derde Industriële Revolutie betreden. Wat wel vreemd lijkt voor een geneeskunde die nog altijd niet op de hoogte is van de wetenschappelijke revolutie van de zestiende en de zeventiende eeuw. De Hua-Han Magic Needle heeft dan ook veel weg van een bezemstok die van een straalmotor is voorzien, of een Japanse robot die een regendans uitvoert. De energiekanalen of zogenaamde meridianen waarvan sprake is in de traditionele acupunctuur, heeft geen mens ooit waargenomen, zelfs niet via de meest gesofistikeerde apparatuur. Acupunctuur zou wel helpen tegen pijn en misselijkheid of braakneigingen, maar om dat te verklaren hebben we geen meridianen of ander mystiek gedachtegoed nodig.

Niet-geautomatiseerde vormen van electro-acupunctuur bestaan al enige tijd. Zo is er bijvoorbeeld de VEA, een apparaat dat in de jaren vijftig door de Duitse arts Reinhold Voll werd geconcipieerd. Met dit apparaat meet men huidweerstanden op acupunctuurpunten, wat tot een diagnose leidt. Nochtans is de diagnostische waarde van dit apparaat nihil, en met de modernere varianten, zoals de VEGA, is het niet beter gesteld. Wat de diagnose betreft, zal de Magic Needle wellicht hetzelfde doen als zijn voorgangers: helemaal niets, maar dit dan wel op volautomatische wijze.

Een jonge dynamische verkoper die de Chinese professor assisteerde, vertelde mij dat het apparaat in China al tien jaar op de markt was. In Europa daarentegen had men nog geen voet aan de grond. Op het internet leverde de zoekterm "Hua-Han Magic Needle" met de zoekrobot Google in elk geval geen enkel resultaat op. En dat terwijl deze Chinese walkman ook schoonheid bevorderde en verouderingsprocessen tegenging. Wat er ook van zij, tegen kaalheid stond de Hua-Han Magic Needle kennelijk machteloos, want de Chinese professor had een pruik op die achterstevoren leek te staan.

God nu ook uit de kraan

Een eind verderop kon je gratis "goddelijk water" van het vat krijgen. "Divine water" stond er in grote letters geschreven op de grote doorzichtige container waaruit er, weliswaar in kleine bekertjes, getapt werd. Wie er pap van lustte, hoefde niet te wanhopen. Je kon ook thuis de goddelijke vloeistof onbeperkt uit de kraan laten stromen, mits aanschaf van een metalen sieraad - in dit geval een rond metalen plaatje - dat je op de kraan diende te plaatsen. Net zoals de vele andere metalen sieraden die hier in de etalage prijkten, had het metalen plaatje een heilzame energie verworven dankzij vakkundig gebed en diepe meditatie van Dr. Stojanovic, doctor in de "energetische en informatie-wetenschappen". Zo luidde ongeveer de uitleg in de "catalogus van energetische producten".

De eigenschappen die het water volgens de catalogus moest hebben, voldeden toch niet helemaal aan de verwachtingen die het etiket "divine water" had gewekt. Het metalen sieraad maakte het kraantjeswater "gezond, zacht en delicieus als bronwater", stond er in de catalogus te lezen. Wat men met "gezond" bedoelde, bleef nogal vaag. Restte er dus water dat vooral "zacht en delicieus" smaakte, zoals bronwater. Als God in deze vloeistof al aanwezig was, was dat blijkbaar alleen in de hoedanigheid van ontkalker.

Toegegeven, als het metalen sieraad met een echte ontkalker kon concurreren, zou dat al een klein mirakel zijn. Maar Dr. Stojanovic had toch heel wat meer in zijn mars. De andere - eveneens door gebed en meditatie geënergetiseerde - metalen sieraden die hier in de etalage uitgestald lagen, waren heel wat ambitieuzer en specifieker in hun werking. Zo waren er metalen amuletten tegen schadelijke straling, pijn, stress, virussen, problemen met de luchtwegen (deze amulet heette "anti-smog"), enzovoort. Het is maar een greep uit het uitgebreide assortiment. Er waren weinig ongemakken waartegen niet een of ander metalen sieraad opgewassen was. Zo kon men ook een "auto-stop" model aanschaffen, dat van de eigenaar een betere chauffeur maakte en de kans op autodiefstal verminderde.

Volgens de handleiding moest de anti-diefstal amulet in de wagen liggen om zich van zijn taak te kunnen kwijten. Daar zat enige logica achter. Maar afgezien daarvan bleef ik me toch afvragen hoe dit kleinood een dief op afstand kon houden. Begon het ding plots een oorverdovend geluid te produceren als iemand in de buurt kwam? Straalde het een energie uit die zo harmoniserend werkte dat de dief zich plots één met de wereld voelde en vervuld raakte van een diep medeleven met de eigenaar van de wagen? Of dacht de dief, die de metalen amulet achter de voorruit zag liggen: "Weer zo¹n sukkel die zich een prul van Dr. Dr. Stojanovic heeft laten opsolferen, wie weet wat voor aftandse tweedehandswagen hij zich heeft laten aansmeren." Gezien de eenvoud en de reikwijdte van zijn remedies, kwam de Servische dokter volgens mij in aanmerking voor de eerste prijs van Eureka. Uiteindelijk heeft niet hij, maar een ouderwetse ziel die zich nog met conventionele geneeskunde inliet, de hoofdvogel afgeschoten. Het moet hard zijn geweest voor Dr. Stojanovic, de beoefenaar der energetische geneeskunde. Hij had een amulet tegen elke denkbare tegenspoed, behalve een bekrompen jury.

De beste genezer van het derde millenium

Het hoogtepunt van de alternatieve geleerdheid was ongetwijfeld Vasyl Pavlovich Hoch, "Honourable Professor of the Azerbaijan International University", die hier met een heuse delegatie aanwezig was. De lijst van diploma's, titels, onderscheidingen, prijzen en medailles die ter inleiding in de brochure werd vermeld, was ronduit duizelingwekkend. Naast lid van de "Academy of Medical-technical Sciences of the Russian Federation" was deze man ook "Academician of the International Academy Energetic-informational Sciences", wat ontegensprekelijk op een innovatieve geest wees.

Net zoals bij mijn kapper de diploma's aan de muur prijken, waren ook hier op de brochure talrijke afbeeldingen van diploma's en getuigschriften te zien. Eveneens opmerkelijk was de kleurrijke afbeelding van een echt wapenschild, waaraan, keurig en netjes geordend, elf uit de kluiten gewassen medailles hingen - een vracht aan halfedele metalen die je inderdaad niet zelf op de borst kon torsen zonder er rugklachten aan over te houden. Wat Hoch's wapenfeiten betrof, werd mijn aandacht onder meer gewekt door de trofee "De Beste Genezer van het Derde Millennium", die de professor van een Russische vereniging voor complementaire geneeskunde had gekregen. Ik vond het wel wat vroeg om iemand "de beste van het derde millennium" te noemen, maar het was ook mogelijk dat de Russen er, vanwege de staat van hun kernwapens, geen goed oog in hadden.

Je kon er professor Hoch niet van beschuldigen zich met futiliteiten in te laten. Hij legde zich toe op de "Theory of Causality" en haar toepassingen, en was ook hoofd van een "wetenschappelijke school" die deze naam droeg. De "theorie van causaliteit" bestudeerde "de oorzaak-gevolg relaties van ruimte-tijd en van de interactie tussen mens en omgeving", las ik in de folder. Een wetenschapper die zich met oorzaak-gevolg relaties bezighield, daar konden we moeilijk bezwaar tegen hebben. Wat volgde lag minder voor de hand. "De algoritmes die professor Hoch heeft uitgewerkt laten toe om de oneindige keten van oorzaken te verlaten en de concrete oorzaak van het fenomeen te vinden..." Dit leidde tot - om een lang verhaal kort te maken - "zuivering van de vitale sfeer van de mens, verbetering van de spirituele en andere componenten van zijn gezondheid, harmonizatie en verbetering van zakendoen (business), verwijdering van invloed en ontlading van geopathogene zones." Verder was de manier waarop professor Hoch met oorzaak-gevolg relaties omging ook goed voor "het bevorderen van het kiemen van zaden en een toename van de oogst." Dat professor Hoch niet de eerste de beste was mocht ook blijken uit de bibliografie. Hij had 130 wetenschappelijke werken gepubliceerd, waaronder 26 monografieën. Een aantal daarvan lagen op een tafeltje uitgestald, zoals "Book of Force" en "Theory of Causality". Softcore-titels dus die nog het voordeel van de twijfel konden genieten. De bibliografie in de brochure was heel wat explicieter en bevatte ook titels zoals "Cause and Karma", "Way behind the Tantra", "Practice of Tao", enzovoort. Een synthese tussen westerse fysica en oosterse mystiek was hier onmiskenbaar in de maak.

Op een computerscherm was het volgende filmpje te zien: professor Hoch stond - in donkergrijs maatpak - heftig met zijn linkerarm te molenwieken, alsof hij op het punt stond het wereldrecord hamerslingeren te breken. Daarna begon hij met zijn rechterarm te schaduwboksen, en tenslotte maakte hij met beide armen bewegingen die veel weg hadden van Kung-Fu. Ik dacht eerst dat de professor een video met de nieuwste fitnesstechnieken - duidelijk voor gevorderden - op de markt wilde brengen, al ontging mij enigszins waarom een en ander in een grijs maatpak diende te geschieden. Toen ik het computerscherm van dichterbij ging bekijken, ontdekte ik rechts in beeld een vrouw, die bewegingsloos rechtop stond en strak voor zich uitkeek. Ik kreeg een sterk vermoeden dat de professor haar aura - of haar energetisch veld, of wat dan ook - aan het bewerken was. Raadpleging van de brochure bevestigde mijn vermoeden, waarmee ik ook weer niet wil beweren dat de oorzaak-gevolgrelaties van het gebeuren nu zonneklaar waren. De mist waarin deze literatuur baadde, wou maar niet optrekken.

Ridder en transformator van tijd

Professor Hoch bleek uiteindelijk ook nog een "Transformator of Time" in aanbieding te hebben. Misschien lag de verhoopte tele-tijdmachine toch nog in het verschiet. De "Transformator of Time" was een witte keramische bol - ongeveer de grootte van een tennisbal - met spiraalsgewijze groeven erin. Dit artefact was belangrijk, zo deelde de folder mee, omdat de "polarizatie of overeenstemming tussen de tijd van de mens en die van de wereld nu heel actueel zijn." Mensen die geregeld te laat komen op hun werk, kunnen dat alleen maar beamen, dacht ik, in een poging om de etherische inzichten van de professor te vertalen naar mijn eigen, eenvoudige denkwereld.

Dat de professor hier voor een bol had gekozen, zo betoogde de brochure, lag voor de hand, want "het is geweten dat eenvoudige geometrische figuren pictografische resonators zijn, die de chaotische straling uit de omgeving reguleren of versterken, waardoor ze het vermogen hebben om de innerlijke wereld van de mens in resonantie te brengen met zijn krachten, en de menselijke energie te harmoniseren." Ik durf niets te garanderen wat de accuratesse van de vertaling betreft. Als men fysische fenomenen zoals resonantie, polarizatie en energie in verband brengt met innerlijke werelden en harmonie, luistert dat wellicht ook niet zo nauw meer.

Wat had dit met transformatie van tijd te maken? Enkele zinnen verder werd een tipje van de sluier opgelicht. "Het instrument reorganizeert vervormingen van ruimte en bepaalt de richting van de tijd van de wereld." Ja, ook op deze expo was het talent gruwelijk ongelijk verdeeld. Terwijl andere uitvinders een nieuwe blikopener of fietsmotor demonstreerden, stond professor Hoch hier op zijn eentje richting te geven aan tijd en ruimte. Nadat ik me had laten doordringen van Hoch's geleerdheid, wierp ik nog eens een blik op de vele onderscheidingen die op de brochure vermeld stonden, zoals de Belgische staatsprijzen "l'ordre du Chevalier" (2001) en "l'ordre de l'Officier Honorable" (2002). Vreemd, deze onderscheidingen kende ik niet. Navraag bij wetenschappers stuitte op dezelfde verwondering. "L'ordre du Chevalier? Nooit van gehoord!" Dan toch maar even de Koninklijke Vlaamse Akademie van België voor Kunsten en Wetenschappen geconsulteerd. Daar was men formeel: zowel professor Hoch als de twee wetenschappelijke onderscheidingen waren hen totaal onbekend.

Het valt natuurlijk niet uit te sluiten dat de professor in onze contreien, vermoedelijk in een of andere alternatieve kring, ooit een prijs in ontvangst heeft mogen nemen. De titel van Ridder zou hem overigens niet misstaan. Op zijn website wordt zijn persoonlijkheid op de volgende kernachtige wijze omschreven: "Vasylie Hoch is gelukkig omdat hij zichzelf heeft gevonden. In een vrouw apprecieert hij feminiteit, in een man eerlijkheid." Toch iets te lang aan die tijdstransformator blootgesteld geweest, me dunkt. Gelukkig waren de vertegenwoordigers van de energetisch-informatische en andere alternatieve wetenschappen op de Eureka expo sterk in de minderheid. Toen ik een van de alternatieve shows met verwondering aan het aanschouwen was, hoorde ik plots een vrouw achter mij zeggen: "Ik blijf toch liever met beide voeten op de grond." Ik keek om, in de overtuiging dat zich hier een skeptische geest aandiende. De vrouw in kwestie stond samen met haar man naar een helikopter te kijken. Ja, met al die hocus pocus waarop ik mij had geconcentreerd, zou je bijna vergeten dat er ook uitvindingen waren die echt werkten. Afijn, die helikopter leek toch verdacht veel op een normale helikopter. Het "nieuwe" eraan was dat het hier om een model voor één persoon ging. Niet iedereen had het ver gezocht, zoveel was zeker. Zo was er bijvoorbeeld ook een carwashversie van een douchecabine: op twee wanden van de cabine waren er draaiende borstels - in natuurlijke zijde! - aangebracht, zodat de mens er "gereinigd en gerelaxeerd" uitkwam. Wellicht hebben weinigen er bezwaar tegen om gereinigd en gerelaxeerd door het leven te gaan, maar of deze veredelde douchecabine daarmee ook aan een sterke behoefte tegemoet kwam, kon ik niet zeggen. Hoe dan ook, ik twijfelde er niet aan dat een beurt in deze douche minstens even relaxerend werkte als de tijdstransformator van professor Hoch of het anti-stress-sieraad van Dr. Stojanovic.

Het moet gezegd, de uitvindersbeurs Eureka had voor elk wat wils, al blijft het wachten op een volautomatische detector die alarm slaat wanneer er onzin wordt verteld. De organisatoren van Eureka zouden zo¹n skeptisch apparaat zeker kunnen gebruiken.

Marc Meuleman is filosoof, journalist bij het wetenschappelijke tijdschrift EOS en redactielid van "Wonder en is gheen wonder."