Gardasil

‘Maar Natuurlijk’, een blad met een oplage van 270 000 gratis exemplaren, is het geesteskind van W.J. Duckaert. Deze oude bekende werd in 2002 nog bedacht met een Skeptische Put voor zijn frivole medische berichtgeving in het ter ziele gegane roddelblad Blik. 

Op pagina 44 (‘actualiteit’) grijpt de angstwekkende titel ons terstond naar de keel: “Lust uw dochter rattenvergif? Of is zij een kakkerlak? Gardasil: gevaarlijk boerenbedrog!” Gardasil beschermt niet tegen baarmoederhalskanker, bevat rattenverdelger en kan je onvruchtbaar maken, beweert de auteur. Bovendien berust het dan nog eens op genetische manipulatie ook. Deze schokkende onthullingen worden trefzeker afgerond met de bewering dat Gardasil reeds herhaaldelijk dodelijk is gebleken.

Alle aantijgingen worden omstandig toegelicht. De fikse opsomming van Gardasil-geassocieerde complicaties en sterfgevallen is ijzingwekkend. Of toch niet? Wie ook maar enigszins vertrouwd is met de resultaten van geneesmiddelenonderzoek, merkt onmiddellijk op dat het enerzijds om courante, maar ongevaarlijke neveneffecten gaat, en anderzijds om symptomen die niet duidelijk terug te leiden vallen tot het toedienen van Gardasil. Dat laatste geldt zeker voor de sterfgevallen. Bovendien laat de auteur vergelijkingen met placebo achterwege en slechts één keer haalt hij een nietszeggend cijfer aan.

Welke bestanddelen zijn de boosdoeners? Het "neurotoxische" aluminiumhydroxyfosfaatsulfaat, waarvan de schadelijke invloed op het zenuwstelsel geenszins bewezen is; polysorbaat, dat muizenwijfjes onvruchtbaar maakt, aldus de auteur, maar eveneens aanwezig is in de meeste ijsjes; en tenslotte natriumboraat, ‘het belangrijkste bestanddeel van rattenvergif’ en "gevaarlijk en ongeschikt voor het gebruik in medische preparaten volgens de National Library of Medicine en de National Institutes of Health". Die laatste claim is een schoolvoorbeeld van manipulatie. Natriumboraat is inderdaad schadelijk, maar enkel in hoge dosering of bij herhaaldelijk aanbrengen. Daarom mag het in de VS dan ook niet als voedseladditief aangewend worden. Maar in sterk verdunde vorm wordt het, zonder schadelijke neveneffecten, gebruikt in uiteenlopende geneesmiddelen.

Tot overmaat van ramp zou Gardasil dan ook nog niet eens werken. Dhr. Duckaert weet namelijk dat het "vaccin slechts infecties voorkomt met enkele HPV-stammen die genitale wratjes veroorzaken en tot kanker zouden kunnen leiden". Zodoende insinueert hij dat het vaccin een ongerichte vorm van preventie tegen willekeurige virusstammen is. HPV-types 16 en 18, waar Gardasil tegen beschermt, zijn echter verantwoordelijk voor de meerderheid (75 à 80%) van alle baarmoederhalskankers. Daarnaast wapent het vaccin de patiënt eveneens tegen stammen 6 en 11, die aan de basis liggen van genitale wratjes. Merk op dat het hier om twee verschillende entiteiten gaat: genitale wratjes ontaarden zelden in kanker. Om het belang van het vaccin in twijfel te trekken, besluit de auteur met de bemerking dat naast HPV-infectie steeds co-factoren betrokken zijn in de ontwikkeling van cervixkanker. Dat geldt echter voor quasi elke aandoening en zegt niets over het nut van Gardasil.

Men kan zich terecht vragen stellen bij de wenselijkheid van een grootscheeps vaccinatieprogramma, als dat de screening - die overigens heel effectief is - niet overbodig maakt. En de doeltreffendheid en veiligheid van Gardasil mogen vanzelfsprekend nauw bestudeerd worden. Maar de argumenten die men in het artikel aandraagt, vormen een aanslag op de feiten en zijn het product van de vooringenomenheid van anti-wetenschappelijke zeloten. De auteur bedient zich daarbij, naar gewoonte, wel van een pseudo-wetenschappelijk discours, maar weet zijn drogredeneringen slecht te maskeren. Een frappant voorbeeld is zijn bedenking over de ‘genetisch gemanipuleerde virusdelen’ in Gardasil. De sterfgevallen bij een Engels onderzoek met genetisch gemanipuleerde producten volstaat voor de auteur om achter elke vorm van genetische manipulatie aan te gaan. Want heksenjagen kan het best met de botte bijl.

Roeland Termote studeert momenteel voor zijn mastergraad in de Geneeskunde aan de Ugent.