Veel geld voor weinig nieuws

De Huisarts: Hoe beoordeelt u de studie van het KCE over osteopathie en chiropraxie?

Wim Betz: De studie heeft waarschijnlijk heel wat geld gekost, maar heeft niets nieuws in petto. Er zijn al massaal veel studies gemaakt die aantonen dat osteopathie en chiropraxie enkel een beperkt nut hebben bij bepaalde klachten van de gewrichten of wervels en zeker niet beter werken dan de klassieke therapieën. Zelfs voor nekpijn en lage rugpijn scoren ze niet beter dan de klassieke behandelingen. Heeft het dan zin om een hele beroepsgroep te erkennen die met haar therapie tegen hoofdpijn niet beter scoort dan een aspirientje? Van lage rugpijn weet men dat de overgrote meerderheid van de patiënten sowieso na twee weken geen klachten meer heeft, met of zonder behandeling. Voor de echt chronische patiënten is er geen enkele behandeling duidelijk beter dan de andere. Moet men daar gedurende vier jaar mensen voor opleiden? Bovendien mag men de gevaren die verbonden zijn aan manipulaties van wervels, vooral dan van de nek, niet onderschatten.

Is één van de nadelen van deze studie niet dat iedereen er wel iets in zijn voordeel kan uithalen?

Het was in elk geval opmerkelijk hoe kranten, zelfs van dezelfde groep, met verschillende titels uitpakten. Het stoort me dat zeemzoete woordvoerders van de alternatieve behandelaars op de radio mogen liegen dat ze zwart zien. Het is trouwens onbegrijpelijk dat ze - met de prietpraat die ze verkopen - toch aanspraak maken op een universitair statuut. Aan de ULB hebben ze zich ingekocht en geven ze een universitaire master. Maar ook daar blijven ze craniosacrale onzin onderwijzen. Ze gebruiken de opleiding ondertussen wel als propagandamiddel. Ook aan de VUB en de KU Leuven worden manuele therapieën onderzocht, maar dan wel op een ernstige wijze. Daar gaat men na wat werkt, en wat niet. Want uiteraard leveren sommige manuele therapieën resultaat op. Maar het filosofische kader van osteopaten en chiropractors zit volledig fout.

De studie van het KCE besluit ook dat 90 % van de patiënten tevreden is over de alternatieve behandeling.

Dat is helemaal geen verrassing. Je zou eens aan rokers moeten vragen of ze tevreden zijn over hun sigaret. Het resultaat laat zich raden. Uiteraard zijn ze tevreden. Dat is ook de reden waarom alternatieve therapeuten vooral aansturen op tevredenheidsonderzoek eerder dan op onderzoek naar resultaten. Tevredenheid is belangrijk voor een commerciële aanpak, maar heeft niets met werkzaamheid te maken. Het is een erg gevaarlijke tendens om vooral de tevredenheid van de patiënt te gaan bevragen. Men bevraagt dan regelmatige, trouwe patiënten. Uiteraard zijn zij tevreden, anders keerden ze niet terug. Voor dit specifieke geval geldt tevens dat een behandeling met de handen steeds een grote tevredenheid oplevert. Aanraking heeft immers een sterk placebo-effect. In een meer dan twintig jaar oude studie van Guido Adriaenssens aan de VUB werden mensen bevraagd over kwakzalvers en hun praktijken. Het resultaat was merkwaardig: een grote meerderheid zei dat het niet werkte, maar de tevredenheid lag wel erg hoog. Het is dan ook erg dom van het KCE om het in een en dezelfde studie te hebben over werkzaamheid en tevredenheid.

Kijkt u al angstig uit naar de studies die het KCE nog voorbereidt over die andere twee alternatieve praktijken, homeopathie en acupunctuur?

Angst is een groot woord. Ik ben wel benieuwd wat ze gaan vertellen over homeopathie. Al tweehonderd jaar weten we wetenschappelijk dat homeopathie niet werkt. Wat gaat het KCE daar nog voor nieuws aan toevoegen? Gaat men in België iets vinden dat nog wat toevoegt aan de massa's literatuur, studies en bewijzen die aantonen dat homeopathie niet werkt?

Oorspronkelijk verschenen in De Huisarts, nr 994