Let op je wervels!

Palmers eerste chiropractische interventie zou een man genezen hebben die al 17 jaar volledig doof was. Zijn tweede behandeling was even eigenaardig: hij zou een patiënt met hartproblemen geholpen hebben door een verschoven ruggenwervel recht te trekken.

Mogelijk denkt u ook dat moderne chiropractici zich beperken tot het behandelen van rugproblemen, maar in werkelijkheid houden ze er nog altijd enkele vrij gestoorde ideeën op na. De fundamentalisten houden vol dat ze alles kunnen genezen. De meer gematigde chiropractici dromen echter eveneens van meer dan ze kunnen waarmaken. De Britse Vereniging voor Chiropraxie beweert dat haar leden kinderen kunnen helpen die last hebben van kolieken (hevige pijnkrampen in de onderbuik), slaap- en eetproblemen, chronische oorontsteking, astma en langdurige huilbuien, ook al bestaat hiervoor geen greintje bewijsmateriaal. De vereniging wordt verondersteld de fatsoenlijke kant van de chiropraxie te vertegenwoordigen, maar ze deinst er niet voor terug om kwakzalverij te promoten.

Ik kan het label ‘kwakzalverij’ zonder enige schroom toekennen, want ik ben medeauteur van een boek over alternatieve behandelingswijzen, samen met de eerste echte professor in complementaire geneeskunde, Edzard Ernst. Hij leerde zelf chiropractische technieken aan en gebruikte ze in zijn praktijk als arts, tot hij de noodzaak van een kritische evaluatie begon in te zien. Naast andere projecten onderzocht hij de resultaten van 70 studies naar de voordelen van een chiropractische behandeling bij aandoeningen die niets met de rug te maken hebben. Hij vond niet de minste aanwijzing dat chiropractici ook maar één van deze aandoeningen succesvol konden behandelen.

Maar wat met chiropraxie in de context van rugproblemen? Het manipuleren van de ruggengraat kan sommige problemen verhelpen, maar de resultaten zijn lang niet ondubbelzinnig. Toegegeven, ook conventionele benaderingen als fysiotherapie hebben het moeilijk om rugproblemen echt consistent te behandelen. Dat neemt echter niet weg dat conventionele behandeling nog steeds de voorkeur geniet, want er zijn een aantal ernstige risico’s verbonden aan chiropractische manipulaties.

In 2001 onthulde een systematische analyse van vijf studies dat ongeveer de helft van alle chiropractische patiënten tijdelijk last heeft van neveneffecten zoals pijn, een verdoofd gevoel, stijfheid, draaierigheid en hoofdpijn. Dat zijn relatief milde neveneffecten, maar de frequentie ervan ligt zeer hoog en moet afgewogen worden tegen de beperkte baten die een chiropractische behandeling te bieden heeft.

Onrustwekkender is dat de waarmerktechniek van de chiropractor, de typische manipulatie met snelle korte stoten, veel significanter risico’s met zich meebrengt. De techniek houdt in dat de gewrichten buiten hun natuurlijke bewegingsreikwijdte geforceerd worden, door er een korte, scherpe kracht op uit te oefenen. Hoewel dit voor de meeste patiënten een veilige procedure is, kunnen anderen er een ontwrichting of botbreuk aan overhouden.

Erger nog is dat manipulatie van de nek schade kan toebrengen aan de vertebrale slagaders, die het brein van bloed voorzien. Vertebrale dissectie (een scheurtje in de slagaders) kan de bloedtoevoer naar de hersenen verhinderen, wat kan leiden tot een beroerte en zelfs de dood. Omdat er meestal een vertraging zit tussen de vertebrale dissectie en de blokkage van de bloedtoevoer naar het brein, is het verband tussen chiropraxie en beroerte jarenlang onopgemerkt gebleven. Onlangs doken echter een aantal gevallen op waarbij manipulaties van de ruggengraat duidelijk de oorzaak waren van vertebrale dissectie.

Laurie Mathiason was een twintigjarige Canadese dienster die tussen 1997 en 1998 21 keer een chiropractor bezocht om van haar lage rugpijn verlost te geraken. Bij haar voorlaatste bezoek klaagde ze over stijfheid in de nek. Die avond verloor ze haar greep op de schotels in het restaurant, dus keerde ze terug naar de chiropractor. Toen die haar nek manipuleerde, begon Mathiason te huilen, haar ogen begonnen te draaien, ze kreeg schuim op de lippen en begon te stuiptrekken. Ze werd in allerijl naar het ziekenhuis gebracht, belandde in een coma en stierf drie dagen later. Bij de autopsie verklaarde de lijkschouwer: “Laurie stierf aan een gescheurde vertebrale slagader, veroorzaakt tijdens een chiropractische manipulatie van de nek.”

Dit is geen alleenstaand geval. In Canada alleen al zijn verschillende andere vrouwen overleden na een chiropractische behandeling, en professor Ernst heeft zo’n 700 gevallen van ernstige complicaties teruggevonden in de medische literatuur. Dit zou een belangrijke bekommernis moeten zijn voor verantwoordelijken in de ziekenzorg, zeker aangezien het werkelijke aantal gevallen door onderrapportering wellicht nog veel hoger ligt.

Met dit alles in het achterhoofd beantwoorden we de vraag naar meer aandacht voor chiropraxie met deze boodschap: indien manipulatie van de rug een geneesmiddel was geweest met dergelijke ernstige bijwerkingen en met zo weinig aantoonbare werkzaamheid, dan was het zonder twijfel al lang van de markt gehaald.

Simon Singh is een Britse fysicus en schrijver van populariserende werken over wetenschap en wiskunde. In 2008 publiceerde hij samen met Edzard Ernst, de eerste professor in de ‘complementaire geneeskunde’, het sceptische boek "Trick Or Treatment? Alternative medicine on Trial" (Bantam Press 2008). Gelijktijdig en naar aanleiding van de Chiropractic Awareness Week verscheen een artikel van Singhs hand in The Guardian, dat u hieronder vindt. Na een rechtsgeding door de Britse Vereniging van Chiropraxie (BCA) voor laster en eerroof zag de krant zich verplicht om het artikel van haar website te verwijderen, waarna het gelukkig werd overgenomen op verschillende blogs en sceptische websites. De praktijk om disputen in de rechtbank uit te vechten is volkomen vreemd aan de wetenschappelijke geneeskunde en toont nog maar eens de sektarische en onwetenschappelijke handelwijze van de chiropraxie aan. Een belangrijke factor in deze zaak is de Britse wetgeving, die de bewijslast in lasterzaken bizar genoeg omdraait. In de meeste andere landen moet de aanklager zelf aantonen dat zijn reputatie besmeurd is, maar in de Britse wetgeving is dat net andersom. Daarnaast bepaalt de Britse rechtbank zelf de precieze inhoud van de ‘lasterlijke’ aantijgingen. Dat draaide er in het geval van Singh op uit dat hij moest aantonen dat de BCA bewust valse medische claims maakte. Maar hoewel Singh volhoudt dat de BCA roekeloze en gevaarlijke beweringen doet, heeft hij ze nooit van oneerlijkheid beschuldigd. De bepaling van de Britse rechter weerspiegelt dus geenszins de werkelijke beweringen van Singh en maakt zijn zaak in de praktijk onverdedigbaar. Het is immers nagenoeg onmogelijk om zwart op wit aan te tonen dat chiropracters bewuste oplichters zijn in plaats van oprechte dwaallichten. Op de website http://www.senseaboutscience.org.uk/freedebate kan u een petitie tekenen tegen het gebruik van juridische processen om wetenschappelijke kritiek het zwijgen op te leggen.
https://www.simonsingh.net/

Dit artikel verscheen in The Guardian op 19 april 2008, onder de titel ‘Beware the spinal trap’.

Vertaling: Pieter Peyskens

Dit artikel van Simon Singh heeft een interessante geschiedenis, aangezien het verwijderd werd van de website van The Guardian. Dat gebeurde na een rechtsgeding door de Britse Vereniging van Chiropraxie, die blijkbaar liever rechtszaken gebruikt dan wetenschappelijk bewijsmateriaal als methode om een verschil in opinie op te lossen. Dit is een praktijk die volledig vreemd is aan de wetenschappelijke geneeskunde, waar discussie de voorkeur geniet als methode om dergelijke disputen uit te klaren. Het is nog maar eens een voorbeeld van de sektarische en onwetenschappelijke handelswijze van de chiropraxie.