Kunnen chiropraxie en kruiden verminken en doden ?

Een behandeling die gevaren inhoudt op ernstige complicaties is niet verantwoord voor een onschuldige ziekte of een ziekte die bijna steeds vanzelf over gaat. Dat geldt voor elke medische handeling, dus ook voor diegene die men alternatief noemt. In juli 2001 werden de resultaten bekendgemaakt van onderzoeken waaruit blijkt dat bepaalde alternatieve therapieën wel degelijk gevaar kunnen inhouden. Chiropraxie en enkele courant genomen kruiden werden onder de loep genomen.

Het luide krakende geluid van een chiropractor die een lichaam weer recht zet, kan enerverend en akelig zijn, maar voor tienduizenden mensen betekent het verlichting van chronische pijn. Het Verenigd Koninkrijk heeft meer dan 1000 geregistreerde chiropractors, die jaarlijks 400 000 consultaties voor hun rekening nemen voor klachten gaande van rugpijn tot spanningshoofdpijn. Een groot deel van hun werk houdt in: manipulatie en mobilisatie van de ruggengraat, waarbij ze een verscheidenheid aan technieken gebruiken. Wel worden bijna altijd snelle manuele duwen en stoten gegeven om de lichaamshouding terug te normaliseren.

Door een gewricht buiten zijn normale bewegingsbereik te duwen, kan het te ver meegeven en kunnen er in de gewrichten gasbellen ontstaan in de synoviale vloeistof, die dan barsten onder de druk en het "pop" geluid veroorzaken. Maar, hoewel deze methode om het lichaam terug in balans te brengen fundamenteel is voor de chiropractische behandeling, wordt de veiligheid ervan nu in vraag gesteld. Critici argumenteren dat in extreme gevallen de behandeling van nek en ruggengraat door een chiropractor ernstige, zelfs fatale verwondingen kan veroorzaken. Zenuwschade, beroertes en gedeeltelijke verlamming werden allemaal in verband gebracht met chiropractische behandelingen.

Volgens Deanna Rothwell, een biostatistica aan de universiteit van Toronto die het onderzoek verrichtte, komt deze specifieke vorm van beroerte voor wanneer de bloedvaten van de wervel aan de achterkant van de nek beschadigd worden, waarbij de binnenwand van de ader scheurt en er een bloedklonter ontstaat. Dit kan gebeuren bij elk type van verwonding, maar het feit dat zoveel patiënten met een beroerte kort daarvoor een chiropractor bezocht hadden, is volgens haar van statistisch belang. Het is zeker iets om ernstig te nemen.

Ook in Groot-Brittannië rees er bezorgdheid over de mogelijke gevaren van een dergelijke behandeling. Eerder dit jaar voerde een team van het departement voor alternatieve en complementaire geneeskunde aan de Exeter University, een pilootonderzoek uit waarbij ze neurologen vroegen naar de risico¹s van chiropractische nek- en ruggengraatmanipulatie. Van de 239 specialisten die deelnamen, herinnerden 24 zich minstens één patiënt behandeld te hebben die leed aan ernstige neurologische complicaties ten gevolge van een behandeling door een chiropractor.

Volgens Clare Stevinson die het onderzoek leidde, was het meest voorkomend probleem beroerte, veroorzaakt door schade aan de aders in de nek of aan bloedvaten in de hersenen. De risico¹s leken hoger te zijn wanneer het hoofd onder een scherpe hoek geroteerd werd. Een manier om het risico te verkleinen, zou zijn om te zorgen dat de behandelaars de roterende techniek niet meer gebruiken.

Nu wordt gehoopt dat een studie op langere termijn, geleid door Stevinsons collega Professor Ernst, kan bepalen hoe groot het risico is van ruggengraat- en nekmanipulatie. Veel chiropractors proberen ons ervan te overtuigen dat hun behandelingen bijna risicoloos zijn, maar volgens Ernst is hier weinig bewijs voor. Herhaaldelijk werd in de medische literatuur melding gemaakt van ernstige complicaties, waarbij de meest frequente problemen het scheuren of spasmen van bloedvaten waren, met een beroerte, een hersenletsel of de dood tot gevolg. Eén tekst in de wetenschappelijke literatuur toonde aan dat in 32 van 295 gevallen van complicaties na chiropraxie de afloop fataal was. Als therapeuten nek- en ruggengraatbehandelingen uitvoeren, worden de snelle stoten zo krachtig en zo snel gegeven dat de patiënt geen tijd heeft om te reageren en dus geen buitensporige beweging van zijn ruggengraat kan beletten, zegt Professor Ernst. De kansen op een kwetsuur zijn aanzienlijk groter dan met andere technieken.
Tijdens het eerste onderzoek in Exeter werden de onderzoekers verontrust door het geval van een patiënte die in het ziekenhuis opgenomen werd vier uur nadat haar nek gemanipuleerd werd. Bij de vrouw ontdekte men een beschadigde wervelader die geblokkeerd werd door een bloedklonter. De volgende ochtend verloor ze regelmatig het bewustzijn. Chirurgen opereerden haar om de zwelling in haar hersenen te verminderen, maar ze hield er permanent wandelproblemen aan over.
Ondertussen wacht het Canadese publiek het resultaat af van een lijkschouwing van de 45-jarige Lana Dale Lewis, die uiteindelijk overleed vijf jaar nadat ze haar chiropractor bezocht had voor een migrainebehandeling. Het was het tweede gelijkaardige dodelijke slachtoffer in twee jaar tijd en het zette het Canadian Stroke Consortium, dat bestaat uit ongeveer 100 neurologen en medische onderzoekers, er toe aan de gevaren van de chiropractische praktijken grondig te onderzoeken. Ze ontdekten dat beroertes die veroorzaakt werden door het soort snelle draaibewegingen met de nek die vaak uitgevoerd worden, voorkwamen in 28 percent van de gevallen waarbij door het team aderbreuk was vastgesteld in het voorbije jaar. Van de 50 000 beroertes per jaar in Canada, veronderstelt het consortium dat zo¹n 24 in verband gebracht kunnen worden met chiropractische nekmanipulaties.

De British Chiropractic Association (BCA) verdedigt trouw zijn leden i.v.m nekbehandelingen en valt het onderzoek aan. "Er zijn veel gebreken in sommige van de papers die de technieken veroordeelden als onveilig", zegt de woordvoerder van de BCA Manya McMahon. "We schatten dat het risico om gekwetst te worden niet meer dan één op een miljoen is. Je moet onthouden dat alle soorten medische procedures een of ander risico met zich meebrengen. Zolang je een gekwalificeerd en geregistreerd chiropractor raadpleegt, zijn de risico's miniem", aldus McMahon.
Onlangs introduceerden de General Chiropractic Council (GCC) en de BCA een verplichte registratie van dergelijke therapeuten in het V.K. "Iedereen die zich wil laten behandelen zou het GCC moeten contacteren om de bekwaamheid van de behandelaar te verifiëren. Een chiropractor die niet in het register voorkomt, zou cliënten in groot gevaar kunnen brengen", zegt Mc Mahon. Ernst en zijn collega's blijven bezorgd over alle chiropractors. "De waarde van chiropraxie kan momenteel niet voldoende beoordeeld worden bij gebrek aan gegevens", zegt hij. De bewijslast dat hun therapie niet meer nadelen dan voordelen biedt, ligt in de handen van de chiropractors zelf. Er is nog niet genoeg bewijs voorhanden om aan te tonen dat ruggengraat- en nekmanipulaties meer goed dan kwaad doen.

Kruiden

Tijdens een ander recent onderzoek werd dan weer aangetoond dat kruidenmiddeltjes ernstige complicaties kunnen veroorzaken als een patiënt die ze inneemt, geopereerd moet worden. Onderzoek naar de meest populaire kruidenmedicijnen zoals echinacea, ephedra, look, ginkgo, ginseng, kava, Sint-janskruid en valeriaan toonde aan dat ze tijdens operaties bloedingen, hartproblemen en een lage bloedsuikerspiegel kunnen veroorzaken en dat ze slecht kunnen reageren in combinatie met conventionele medicijnen. Artsen zouden erop moeten aandringen dat patiënten een volledig overzicht geven van de kruidenmiddelen ze recent innamen voor een geplande operatie, zeggen de onderzoekers van de University of Chicago, waarvan de bevindingen op 11 juli gepubliceerd werden in de Journal of the American Medical Association. De onderzoekers stelden vast dat kruidenmedicijnen door 12 percent van de Amerikaanse bevolking genomen worden en door 22 percent van de patiënten voor wie een operatie gepland was. De acht medicijnen die bestudeerd werden, maken deel uit van meer dan de helft van alle kruidenpreparaten die in de US verkocht worden.

Een overzicht van de meest bekende producten op de markt:

• Ephedra - Ephedra is een Chinees medicijn dat gebruikt wordt tegen astma, allergieën en hooikoorts. Recenter werd het in de USA bekend als pepmiddel en afslankmiddel. De stam van de ephedraplant wordt gebruikt in voedingssupplementen om de eetlust af te remmen en het vetmetabolisme te stimuleren, zo zegt de Ephedra Education Council. Het kan gebruikt worden als thee, in capsulevorm of als neusdruppels. Gebruikelijke bijwerkingen omvatten hartonregelmatigheden en maagstoornissen. Overdoses kunnen rusteloosheid, angst, duizeligheid, slapeloosheid, ademhalingsmoeilijkheden, delirium en stuipen veroorzaken. De gevaarlijkste symptomen van een overdosis zijn een abnormaal hoge bloeddruk en een snelle onregelmatige hartslag.
• Look - Als lid van de leliefamilie werd look gebruikt door de Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen als behandeling voor tumoren, hoofdpijn, zwakheid en zweren. Volgens de Alternative Medicine Foundation kan het helpen om het cholesterolgehalte te verlagen. Look kan echter de bloedstolling onderdrukken en zou niet samen mogen genomen worden met aspirine of andere bloedverdunnende medicijnen. Mensen die allergisch zijn voor look kunnen huiduitslag ontwikkelen, look veroorzaakt bovendien een slechte adem, brandend maagzuur en flatulentie.
• Ginkgo - Ginkgo wordt genomen door mensen die hun hersencapaciteit willen verbeteren. Het is een bloedverdunnend middel waarvan de aanhangers beweren dat het het geheugen en leervermogen verbetert, vooral bij oudere patiënten met leeftijdsgerelateerde neurologische problemen. Van hoge doses ginkgo werd gemeld dat het diarree, rusteloosheid, misselijkheid en in extreme gevallen ook bloedingen kan veroorzaken.
• Ginseng - Extracten van wortels van de plant zouden de weerstand tegen stress verhogen door de zuurtegraad van het lichaam te verlagen. Het wordt ook gebruikt om cholesterol te verlagen, het uithoudingsvermogen te verbeteren en als behandeling tegen slapeloosheid. Ginseng kan gekookt worden en als thee of in koffie geconsumeerd worden. De bijwerkingen van ginseng kunnen hoofdpijn, angst, pijnlijke borsten en huiduitslag zijn.
• Kava - De wortel van Piper methysticum, een soort van peper, is het belangrijkste ingrediënt van kava. Het wordt meestal gedronken als kalmeermiddel. De inwoners van de eilanden in de Stille Oceaan die oorspronkelijk het kruid gebruikten, geloofden dat het hen in nauw contact bracht met goden en voorvaderen. Kava kan pijn verlichten en het wordt gebruikt om slapeloosheid, fobieën en zenuwachtigheid ten gevolge van het stoppen met roken te behandelen. Kava veroorzaakt slaperigheid en mag niet genomen worden als je een voertuig wil besturen. Hoge doses kunnen leiden tot verlaagde proteïnewaarden, abnormaliteiten in de bloedcellen, spierslapte, leverbeschadiging en droge huid.
• Sint-janskruid - Sint-janskruid wordt gemaakt van de bloemen van de gelijknamige plant en kan oraal genomen worden als behandeling voor angst en lichte vormen van depressie, maar heeft ook pijnstillende eigenschappen. De olie ervan kan gebruikt worden op de huid en werd in de Middeleeuwen gebruikt om oorlogswonden te verzorgen. Sint-janskruid verhoogt de gevoeligheid van de huid voor de zon. Het zou niet samen ingenomen mogen worden met bier, koffie, wijn, chocolade, salami of gerookte of gepekelde voedingswaren omdat die chemicaliën bevatten die slecht reageren met het kruid en misselijkheid veroorzaken. Het is niet werkzaam voor ernstige depressie en mag niet genomen worden in plaats van voorgeschreven antidepressiva.

Referenties

• Stevinson C, Honan W, Cooke B, Ernst E: Neurological complications of cervical spine manipulation - (A serious problem), Journal of the Royal Society of Medicine 2001; 94: 107-10 
• Assendelft WJJ, Bouter LM, Knipschild PG. Complications of spinal manipulations: a comprehensive review of the literature, Journal of Family Practice 1996; 42: 475-80