Skeptische Put 2012: Patrick Geryl

Dames en heren,

Waarde medeskeptici en genodigden,

dat we dit jaar de Skeptische Put kúnnen uitreiken, is meteen ook de reden waaróm we hem toekennen. We kennen de Put toe aan iemand die daar, misschien voor het eerst in de geschiedenis van de Skeptische Put, zelf blij moet om zijn. Onze laureaat verdient de prijs omdat hij er honderd procent van overtuigd was dat wij hier vandaag met zijn allen onmogelijk konden aanwezig zijn. We kunnen de prijs toekennen omdat zijn voorspelling dat de wereld zou vergaan op 21 december, niet is uitgekomen. U herinnert zich ongetwijfeld de media-hype van de laatste maanden van vorig jaar: de wereld zou tenonder gaan, wis en waarachtig, en onvermijdelijk.

Op zich is dat niets nieuws. Onheilsprofeten hebben regelmatig het einde van de wereld aangekondigd. Op basis van religieuze openbaringen, maar helaas ook omwille van zogenaamd wetenschappelijke theorieën, zoals de nadering van een komeet of de samenstand van planeten. We hebben het al zoveel meegemaakt, de voorbije jaren, decennia en zelfs millennia, maar de aarde weigert hardnekkig zich ook maar iets aan te trekken van dit soort doemdenkerij. Ze heeft groot gelijk.

De voor 2012 voorspelde catastrofe was in die zin origineel, dat ze haar oorsprong vond in de vreemde combinatie van de chronologie van de Maya’s en de periodiciteit van de zonne-activiteit. We gaan daar verder niet op in, het is hier al geestig genoeg en de website van SKEPP bevat daarover uitstekende informatie. Het idee alleen al van deze combinatie is bijzonder bizar. Al was het maar omdat de Maya’s de zonne-activiteit niet kenden. Het verband maken tussen de Maya-chronologie en de zonne-activiteit is ongeveer even zinvol als het leggen van een verband tussen de Egyptische piramiden en de reproductieve cyclus van pinguïns.

Onze laureaat heeft deze waanzinnige theorie overigens niet eens zelf bedacht. Sterker nog, wie zijn teksten en uitspraken een klein beetje bestudeert, begrijpt al snel dat hij noch de chronologie van de Maya’s, noch het verschijnsel zonne-activiteit  heeft begrepen.  Maar hij beschikt over de bijzondere gave om volkomen complexloos de meest vergezochte en ongefundeerde speculaties uit te bouwen tot indrukwekkende pseudotheorieën. Daarbij bezit hij het niet te onderschatten voordeel van niet gehinderd te zijn door ook maar het minste spoor van wetenschappelijke kennis. De conclusie van zijn hoogst persoonlijke onderzoek was dat de wereldramp die de Maya’s voorspelden in werkelijkheid nog veel erger zou zijn. Slechts weinigen zouden in staat zijn het na te vertellen. En kijk, hier staan we.

Onze laureaat, u kon het ongetwijfeld al raden, heet Patrick Geryl. Over de catastrofe-die-zich-niet-voordeed schreef hij verscheidene boeken. In het Nederlands en het Engels, en er zijn zelfs vertalingen in het Pools en het Portugees. Het lijkt een bijzondere prestatie om die boeken te vertalen, in acht genomen dat ze stilistisch even mistig zijn als inhoudelijk warrig. Of misschien maakt dat vertalen net makkelijker, wie zal het zeggen.

SKEPP had eigenlijk al veel eerder deze succesvolle onzin moeten belonen, want die boeken zijn al meerdere jaren oud. Patrick Geryl toonde bovendien al jaren geleden aan dat hij van verschillende pseudowetenschappelijke markten thuis is. Een kwarteeuw geleden - SKEPP bestond nog niet eens – bestond er van hem al een boek waarin hij meende de algemene relativiteitstheorie te moeten verbeteren. Later publiceerde hij een boek over een voedingsdieet. Deskundigen geraakten er niet aan uit of het boek even onzinnig als gevaarlijk was. Maar ook in de egyptologie, of beter de pseudo-egyptologie, was hij actief. Telkens combineerde hij op indrukwekkende wijze een volslagen gebrek aan wetenschappelijke kennis en kritisch inzicht met een ongehoorde lef en grootsprakerigheid.

Dit alles in acht genomen, en gezien het feit dat Patrick Geryl, hoewel de wereld toch doordraait, nog steeds zijn voorspellingen aanhangt – we kijken straks naar een fragment van een verhelderend gesprek dat SKEPP hierover recent met hem voerde – stond het in de sterren geschreven dat hij dit jaar de Skeptische Put zou mogen ontvangen. Niettemin sloop er toch enige twijfel in de prijzencommissie. Er had zich immers een Vlaamse auteur gemeld die alsnog van Patrick Geryl leek weg te demarreren. Mark Heirman, een serieus publicist, verbaasde de skeptisch ingestelde mens vorig jaar met een absoluut niet serieus boek over de Lijkwade van Turijn.