Ook getest op mensen wint Zesde Vijs - Laudatio

Wie wil er niet weten hoe de wereld in elkaar zit? Want die kennis hebben we nodig om te overleven. In snachts autorijden gevaarlijk? Kunnen we zien wanneer iemand liegt? Kan je beter studeren als je ritaline slikt? Zijn er methodes om met roken te stoppen die echt helpen? En zo zijn er nog tal van vragen die om antwoorden schreeuwen.

De laureaat van de Zesde Vijs voor het jaar 2010 neemt twijfel en onderzoek in de zoektocht naar betrouwbare kennis zeer ter harte. Zij hebben zich daarbij vooral gericht op het gebied van de gezondheid en de geneeskunde. Nergens worden immers meer hele en halve waarheden, hele en halve dwaasheden verkondigd als daar. Dat zal er wel mee te maken hebben dat niets ons nauwer aan het hart ligt dan onze eigen gezondheid. De verwachtingen zijn hoog gespannen en we laten ons dus ook gemakkelijk iets wijsmaken. Soms krijgen we die "wijsheden" aangereikt over de generaties heen. Zoals de volkswijsheid van ons bomma dat je je goed moet aankleden als je buitenkomt want dat je anders een 'valling' krijgt. Soms worden ze ons aangesmeerd door de marketingmensen. Rechtsdraaiend yoghurt is goed voor uw darmen. Stoppen met roken door hypnose of acupunctuur. Afslanken tijdens het slapen. Slimmer worden tijdens het slapen.

Beweringen allerhande dringen ook ons dagelijks leven binnen. Vragen komen dan ook langs alle kanten af op iedereen die even nadenkt. Helpt kreunen bij het tennissen? Hoe betrouwbaar zijn getuigenissen? Hoe goed wordt je van wellness? Werken mooie vrouwen in de reclame? Hoeveel schrik moet je hebben van straling? Hoe licht zijn al die light producten? Wat doe ik best om fit te worden en helpt mijn hometrainer daarbij? Of kan ik beter rodebietensap drinken om verder te fietsen?

Stuk voor stuk ook vragen die, hoe banaal ze ook mogen lijken, een antwoord hebben. Antwoord waar je echter soms even moet naar zoeken. En dat hebben de winnaars van de Zesde Vijs 2010 gedaan. Week na week. Ondertussen twee tv-seizoenen lang. 
Ze maakten een programma waarin boude beweringen, discutabele volkswijsheden en algemene misvattingen tegen het verhelderende licht van de wetenschap werden gehouden. En wat nog straffer was: men liet zien hoe ze tot dat antwoord kwamen. De wetenschappelijke methode werd aanschouwelijk gemaakt. Helder denken werd live gedemonstreerd. Mogelijke antwoorden (hypotheses) werden op hun waarheidsgehalte getest en zonodig ontkracht. 
Wat intuïtief voor waar werd aangenomen bleek dikwijls een illusie te zijn. Wat bij hoog en laag beweerd werd, bleek een sprookje te zijn.

Dat alles werd door de bekroonde Zesde Vijs 2010 ook nog eens bevattelijk gemaakt voor een breed publiek in prime time op Vlaanderens meest bekeken zender. Deugdelijke tests en bijgaande deskundige en heldere duiding werden losgelaten op 
hedendaagse fenomenen zoals energiedrankjes, het verlangen naar een platte buik of de oorzaak van tanderosie en op klassieke oude wijven-beweringen zoals ‘wie met natte haren in de kou loopt zal ziek worden’ of 'seks voor de match doet je prestaties afnemen'.

De winnaar van de Zesde Vijs 2010 heeft het allemaal behandeld met een wetenschappelijke onverzettelijkheid die navolging verdient. Het Prijzencomité van SKEPP was dit jaar ontroerend unaniem: De Zesde Vijs 2010 gaat naar het EEN-programma ‘Ook Getest Op Mensen’.