Eddy Daniëls wint Zesde Vijs

Eddy Daniëls (°1949) deed eerst kandidaturen toegepaste economie, maar ging vanaf 1970 aan de slag in de industrie, eerst als ondergronds mijnwerker, vervolgens als ongeschoolde fabrieksarbeider. Van 1978 tot 1981 was hij opvoeder in een instelling voor sociaal verwaarloosde kinderen. Hij keerde terug naar de universiteit op 32-jarige leeftijd, waar hij middeleeuwse godsdienstgeschiedenis studeerde. In 1986 ging hij aan de slag als journalist. Hij specialiseerde zich eerst in marketing- en reclamejournalistiek bij het mediavakblad Pub Magazine, vervolgens in human resources management en management development bij Jobwijzer van Het Laatste Nieuws, de voorloper van het huidige Vacature. In die hoedanigheid begeleidde hij ook de start van Vlerick Magazine. Sinds januari 1993 is hij hoofdredacteur iMediair (Nederlands en Frans), het vroegere Intermediair, "een weekblad dat zich richt naar professionals die hun kansen op de arbeidsmarkt willen vergroten en hun huidige kennis willen bijschaven met voortgezette of bijkomende opleidingen. iMediair bereikt de best opgeleide laag van de economische bevolking en houdt deze scherp met diepgravende journalistiek, duidelijke standpunten, stevige dossiers, en jobaanbiedingen op het juiste niveau." Zo beschrijft iMediair zichzelf.

Eén van de medewerkers van de redactie is Matthieu Snykers, tevens lid van SKEPP, en die schreef voor iMediair in juni van vorig jaar een artikel onder de titel "Empirisch verifiëren is geen luxe". (iMediair, 21/06/2000) Matthieu Snykers stelt in deze bijdrage "dat vele mensen vertwijfeld een coherent wereldbeeld zoeken dat hen aangereikt wordt door simplistische alternatieve "therapieën"." Wanneer Snykers de alternatieve therapieën op de korrel neemt, vervolgens bekritiseert en ten slotte verguist, is het hek al snel van de dam. Thor Talpe drukt zijn ergernis uit aan het gemak waarmee Mathieu Snykers de alternatieve geneeskunde geldhonger toeschrijft in een lezersbrief aan iMediair (30/07/2000), waarop Eddy Daniëls prompt reageert. Daniëls toont aan dat de afkeer van Snykers "ten opzichte van alternatieve charlatans niet voortkomt uit een conservatieve afkeer van overjaarse hippies, maar vanuit persoonlijke ervaring met bedriegers die mensen in een noodsituatie geld uit hun zak kloppen en vervolgens in de steek laten". Daniëls voegt eraan toe dat hij ook zelf wel zulke verhalen kent, en dus deels de afkeer van zijn medewerker deelt.

De analyse van Daniëls is scherp: "Menselijke agressie is iets vreemd, zij richt zich vaak niet op de ware boosdoeners, maar op wie boosdoeners lijken te zijn. De farmaceutische industrie is rijk en machtig, dus moet ze wel slecht zijn, is zo'n beetje de logica waarin zij gevangen zit. Terwijl vele alternatieven weggekropen leven in hobbit-achtige holen en dus wel goed zullen, ja moéten zijn. [Dit is] geen logisch uitgangspunt." (iMediair, 30/07/2000)

Laat één ding duidelijk zijn: Daniëls kruipt niet in zijn pen om Snykers te verdedigen omdat het zijn medewerker is. Daniëls is overigens geen lid van SKEPP. Over SKEPP schrijft Daniëls: "Dé denkfout van een organisatie als Skepp - waar ik sceptisch tegenover sta terwijl ik haar toch ook bewonder - is dat zij een correcte zelfrelativering misschien nog te weinig verdisconteert. Skepp redeneert waarschijnlijk te rechtlijnig-rationeel en daardoor wezenlijk niet creatief, vandaar de weerstand die zij opwekt." Daniëls beweert "sceptisch te staan tegenover een zekere neiging tot reductionisme in die organisatie, alhoewel zij veel minder in dit bedje ziek is dan men spontaan geneigd is te denken." (iMediair 13/09/2000) Wanneer SKEPP beticht wordt van gegevensmanipulatie en het verdienen van grof geld (ook de leden afzonderlijk) verdedigt Daniëls SKEPP en zegt hij geen redenen te hebben te veronderstellen dat SKEPP a priori ergens tegen zou zijn. Voor hem toont de vereniging voldoende openheid.

Koen Van de moortel wil een lans breken voor de astrologie. (iMediair, 05/07/2000) Opnieuw reageert Daniëls gevat: Van de moortel spuit eigen meningen zonder bewijsmateriaal aan te voeren en gebruikt drogredenen om zijn gelijk te halen. Daniëls wijst er op dat: "[het] gaat om de kracht van de wetenschappelijke argumentatie, niet om wie het onderzoek financiert." Zoals het de ware skepticus betaamt, stelt Daniëls voor de publicaties van Van de moortel door te nemen en eventueel te recenseren. Dat doet hij dan ook, wat resulteert in een schitterend overzichtsartikel. (iMediair, 30/08/2000) Na heel wat heen en weer geschrijf besluit Daniëls "dat tot er wezenlijk nieuwe argumenten komen, hij astrologie daarom een pseudo-rationeel en empirisch achterhaald zingevingsysteem blijft vinden, dat in het verleden zijn functie heeft gehad maar vandaag zijn beoefenaars op het verkeerde been zet, hoe rationeel zij ook lijken te werk te gaan." (iMediair 25/10/2000)

In een antwoord op Michel Bauwens (iMediair, 13/08/2000) blijkt Daniëls' kritische ingesteldheid, inzicht en positie: "ik pleit net voor een volwassen spiritualiteit die de kwalen bestrijdt van de technologiecultus die ons maatschappelijk discours zo sterk domineert en hypothekeert. Wat ik nu echter waarneem is dat steeds meer mensen zichzelf als "spiritueel" aandienen - en daar grof geld uitslaan op de markt van de alternatieve geneeskunde en zielzorg - zonder de minste inspanning te leveren. Zij willen Beatles zijn zonder ooit op een gitaar (of een ander instrument) geoefend te hebben, zij willen "doktertje spelen", psychotherapeut zijn of voor priester doorgaan - en meestal alledrie tegelijk - zonder de meest elementaire achtergrond verworven te hebben in wat geneeskunde, psychologie of godsdienst eigenlijk voorstellen. En dan willen zij als dusdanig ook nog erkend worden, een kwaliteitslabel krijgen en van ziekenkasterugbetaling genieten. Het is daartegen dat ik mij verzet, tegen misbruik van pseudo-spiritualiteit door beunhazen, eerder dan tegen doorleefde spiritualiteit van zoekers."

Maar Daniëls blijft zich verwonderen over het feit "dat sommige mensen er zo'n grote behoefte aan hebben hun verlangen naar spiritualiteit rationeel in te kleden, alsof het om wetenschap gaat." Hij legt zo de vinger op de wonde. Daniëls stelt dat mensen, "zodra ze een gelegenheid krijgen om daar toch op een rationele manier over te spreken, in feite het terrein van de spiritualiteit verlaten en opnieuw dat van de wetenschap benaderen. Dan moet men echter de wetenschappelijke methode en terminologie toepassen en zich niet achter spiritualiteit verschuilen om hun subjectiviteit een pseudo-wetenschappelijk tintje te geven waar anderen zich bij moeten neerleggen." (iMediair, 27/09/2000)

Wim Betz 
Gustaaf Cornelis
Geerdt Magiels
Jean Paul Van Bendegem
(Werkgroep Skepptische Prijzen)