Dr. Robert Gorter en zijn Alternatief Centrum Voor Kankerbehandeling

Regelmatig vragen wanhopige zieken ons advies over een of andere wonderbehandeling. Als het om echte kwakzalverij gaat, is het antwoord meestal zeer eenvoudig en duidelijk te geven.

Voor alle duidelijkheid nog even herinneren aan onze definitie van kwakzalverij: "het regelmatig verkopen of aanbevelen van behandelingen of producten waarvan de werking niet bewezen is".

Toegevoegd op 11/8/2010 door W. Betz:
Dit geen eigen definitie door SKEPP bedacht, want ze komt overeen met de eerste definitie zoals die in de Grote Van Dale ( 13e en 14e editie) wordt gegeven:
"kwakzalver = iemand die nutteloze middelen toepast ter genezing van de een of andere ziekte, of middelen beweert te kennen tegen alle mogelijke ziekten, ofwel iemand die zulke middelen, meestal met veel ophef, te koop aanbiedt. 

Wie experimentele behandelingen toepast op mensen moet aan strikte regels voldoen. De voornaamste daarvan zijn dat elk experiment eerst aan een ethische commissie moet worden voorgelegd en door deze goedgekeurd. De zieke moet volledig op de hoogte gebracht worden van het feit dat hij aan een experiment meedoet, moet dan uitdrukkelijk zijn instemming geven om als proefkonijn te fungeren (informed consent) en dat hij de mogelijke gevaren ervan kent.

Zo werd ons gevraagd wat we dachten van een alternatief centrum voor kankerbehandeling in Keulen, het Koelner Modell van Dr. Robert Gorter [nvdr: inmiddels niet meer online bereikbaar].

Het eerste wat opvalt, is de zeer commerciële en triomfantelijke manier waarop het centrum wordt voorgesteld. Ze kunnen blijkbaar heel veel; buiten kankerbehandelingen kan je bij hen ook terecht voor CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom), AIDS, en zelfs voor verjongingskuren.

Ze beweren dat ze het beste van de normale kankerbehandelingen combineren met alternatieve behandelingen die allemaal degelijk bewezen of onderbouwd zijn: "All diese Therapien sind wissenschaftlich gut fundiert".

Alternatieve behandelingen

Welke alternatieve behandelingen bieden ze zoal aan tegen kanker (februari 2005):

• die Therapie mit Dendritischen Zellen,
• die Hyperthermie,
• Therapien mit Thymuspeptiden,
• mit Viscum album (Misteltherapie),
• mit Prokain-Bikarbonat Infusionen,
• die orthomolekulare Therapie,
• die Enzymtherapie,
• die Therapie zur Verbesserung der Darmschleimhaut und -flora,
• die individuelle Chemotherapie,
• oder die Ozontherapie.

Van meerdere daarvan is nog geen enkel bewezen nut aangetoond voor de behandeling van kanker; van sommige weten we dat ze zinloos tot gevaarlijk zijn, zoals de mistletoe of maretak (Viscum album), de megadosis vitamines (orthomoleculaire therapie), de ozon, het procaïne-bicarbonaat, enzovoort: gewoon allemaal nep en niet ongevaarlijk.

Wat de warmtetherapie betreft, die is nog in het stadium van onderzoek, en er zijn aanduidingen dat ze in sommige gevallen echt zou kunnen helpen en dat de bijwerkingen niet ernstig zijn. Ze wordt dan wel gecombineerd met chemotherapie om de medicijnen beter in de tumor te laten doordringen. De warmte kan op verschillende manieren toegediend worden. Een methode is plaatselijke opwarming door een soort radar (vergelijk met een microgolf), maar er wordt nog gewerkt aan goede protocollen om de stralen te richten. Ook kan men een arm of been verwarmen door omleiding van de bloedsomloop over een warmtebron, en men probeert ook na te gaan wat het effect is van het opwarmen van het ganse lichaam.

Ik citeer de mening van een kankerspecialist van de universitaire kankerkliniek van Rotterdam die deze methode onderzoekt: Dr. van der Zee van het Daniel den Hoed Centrum in Rotterdam, afdeling Hyperthermie:

"Wij werken met een totale lichaamsverwarming (hyperthermia) voor een periode van 6 tot 8 uur achter elkaar. Wat Gorter doet is verwarming voor een korte periode. Het is absoluut onduidelijk wat het effect van deze therapie is als hij slechts voor een veel kortere behandelingsduur wordt toegepast. Overigens is zowel voor de korte als de lange therapie nog volslagen onzeker wat het effect bij kanker is.…. Dat maakt de uitkomst van zijn therapie totaal oncontroleerbaar…..

Op 9 maart 2005 heeft Dr Van der Zee nog volgende precisering toegevoegd:

"Door een behandeling met totale lichaamshyperthermie tot 39.5 - 40°C gedurende 6-8 uur kan het immuunsysteem van patienten opgepept worden. In hoeverre hiermee een effect op kanker verkregen wordt is op dit moment nog absoluut onduidelijk. Overigens is in een aantal Duitse universiteitsklinieken onderzoek gedaan naar totale lichaamshyperthermie tot een wat hogere temperatuur (41.8°C) in combinatie met chemotherapie. De resultaten daarvan zijn op dit moment nogal teleurstellend.

Ook behandeling met dendritische cellen kan het immuunsysteem activeren tegen kankercellen. Voorwaarde daarbij is wel dat de dendritische cellen op een speciale manier opgekweekt worden. Na behandeling met dendritische cellen is bij enkele tumorsoorten ook een verkleining van de tumor gezien. Er is echter nog veel onderzoek nodig voor duidelijk is welke patienten met deze behandeling geholpen kunnen worden.
Een van de problemen met dr. Gorter's behandeling is dat hij geen informatie geeft over zijn totale patientengroep. Hij meldt hooguit dat het met deze of gene individuele patiënt (die dan mogelijk ook op andere manieren behandeld is) goed gaat, maar wat je zou willen weten is of het dankzij zijn behandeling beter gaat met patienten dan dat het zonder zijn behandeling gegaan zou zijn. Daar is alleen met vergelijkend onderzoek achter te komen, en dat is niet gedaan met zijn therapie.

Overigens is toepassing van hyperthermie voor een aantal indicaties het stadium van onderzoek inmiddels voorbij! Voor cervixcarcinoom, melanoom en recidief mammacarcinoom na eerdere bestraling is lokale hyperthermie (in Nederland) deel van de reguliere behandeling, in combinatie met radiotherapie. Dit op basis van resultaten van gerandomiseerd klinisch onderzoek. Voor enkele andere indicaties wordt hyperthermie ook standaard toegepast, in combinatie met radiotherapie of chemotherapie, op basis van fase II onderzoek en matched control onderzoek of goed gedocumenteerde resultaten van dezelfde behandeling zonder hyperthermie."

Eerlijke wetenschappers die een nieuwe behandeling uitproberen, doen dat met de uitdrukkelijke toestemming van hun patiënten en enkel na melding aan en toelating van een ethische commissie. Zij publiceren ook hun resultaten in ernstige tijdschriften, zodat de rest van de wereld van hun ervaring kan genieten of hun fouten niet hoeft te herhalen. Het lijkt er dus niet erg op dat deze Keulse kliniek zich aan die regels houdt. Men krijgt eerder de indruk dat deze jongens zowat alles aanbieden, als het maar verkoopt, en het niet nauw nemen of er nu al dan niet enig bewijs is voor de werking. Aan wanhopige mensen is veel te verdienen.

De website bevat een slim allegaartje van ideeën uit wetenschappelijke en pseudo-wetenschappelijke bron. Dit zijn niet zomaar dwaallichten.

Zoals dat gaat met ideeën, is het niet op voorhand uitgesloten dat er goede tussenzitten. Maar deze ideeën worden in klassieke wetenschap onderzocht, getoetst, en verworpen als ze vals blijken (99 keer) en verfijnd tot therapieën als ze goed blijken (een enkele keer). Hier mankeren echter klinische testen die aantonen dat het wat toevoegt aan de bestaande therapeutische keuzen.

Veronderstel dat de hier geëtaleerde ideeën werkzame elementen bevatten. Waarom zouden bekwame artsen die elementen niet overnemen? Omdat ze dom zijn, of sluw, of omdat ze hun patiënt graag willen zien lijden?

Patiënten dienen gewaarschuwd te worden voor dit allegaartje van ongetoetste therapieën. Indien ze er veel geld voor moeten neertellen, is het waarschijnlijk dat ze worden afgezet.

De prijzen van al die behandelingen zijn niet min, hoewel ze beweren dat het dankzij hun goede organisatie erg goedkoop is. De kans op enige terugbetaling door uw ziekenfonds is zo goed als uitgesloten. Oordeel zelf:

• Hyperthermie: Een behandeling kost ongeveer 365,00 euro. Dat betekent dat, indien een patiënt twaalf keer een hyperthermiebehandeling krijgt, de kosten ongeveer 12 x 365 = 4.200,00 euro bedragen.
• Dendritische cellen: De prijs voor een vaccinatie met dendritische cellen is 3.060,00 euro. Dat betekent dat, indien een patiënt zes keer éénmaal per maand een vaccinatie krijgt, de kosten oplopen tot ongeveer 18.000 euro.
• Een bloedonderzoek komt op 1050,00 euro.

De uitbater van dit centrum is Dr. Robert Gorter, die zich professor noemt. Zijn CV staat op de website.

In 1971 studeert hij af als basisarts in Amsterdam en verwerft direct daarna al drie specialiteiten: huisarts, kankerspecialist en specialist in tropische ziekten ("Anschliessend Spezialisation in Allgemeinmedizin, Onkologie und tropischer Medizin") en studeert ook nog voor antroposofisch arts (1972-1973). Hij doet daarbij nog aan acupunctuur, antroposofie en kunsttherapie. In 1974 opent hij al een privé-huisartspraktijk en in 1975 een acupunctuurkliniek, daarna een centrum voor natuurgeneeskunde en dan een vegetarisch restaurant. Van zijn website www.anthroposophic-health.com [nvdr: inmiddels niet meer online bereikbaar] leren we ook nog dat hij bekwaam is in traditionele Chinese geneeskunde, acupunctuur, homeopathie, Ayurvedische geneeskunde, natuurgeneeskunde en phytotherapie. Dat is wel heel veel op zeer korte tijd, als het waar is. Als we practici in deze alternatieve behandelingen mogen geloven, vraagt elk daarvan op zich al vele jaren studie.

In alle Westerse landen duurt een opleiding tot kankerspecialist minstens zes jaar voltijds. De naam van Gorter komt niet voor in het Europees register van erkende oncologen. 
Hij mag zich professor noemen want volgens zijn eigen website geeft hij inderdaad les, zij het via internet (distant learning) en in de antroposofische geneeskunde. Dat is een systeem van behandeling eigen aan de antroposofie, een soort religie die uitgebreid vermeld staat in het sektenrapport. De werking ervan is niet bewezen.
Dat je bij hem ook nog terecht kunt voor een verjongingskuur maakt nog meer indruk. Het gezegde luidt: "Als iets te mooi klinkt om waar te zijn, dan is het meestal zo."

Prof. Dr. Willem Betz - Vrije Universiteit Brussel 

Dr. Luc Bonneux van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg

Toelichting:

Dit artikel uit 2004 werd aangepast na een arrest (= vonnis) van het Hof van Beroep te Antwerpen op 23/6/2010. (Rep nr 2010/5976)

Dr Gorter had ons al in 2006 gedagvaard en geeist dat het artikel volledig zou verwijderd worden en vroeg een financiële compensatie wegens schade. Die eis werd in 2009 afgewezen door de rechtbank van eerste aanleg met o.a. als motivering dat “wie zich inlaat met experimentele therapieën, zich bloot stelt aan kritiek hierop en op zijn handelswijze” en verder ook vermits Gorter “ de nodige publiciteit geeft aan zijn behandelingen, hij zich bloot stelt aan kritiek”. Gorter heeft tegen dit vonnis beroep aangetekend.

Voor het Hof van Beroep heeft Gorter opnieuw geeist dat het artikel volledig zou verwijderd worden. Het Hof heeft deze eis verworpen maar heeft wel heeft geoordeeld dat een aantal zinnen en woorden die over de persoon van Gorter zelf gaan moeten verwijderd worden, omdat ze “eerrovend” zijn, vooral de woorden “kwak “ en “kwakzalver” moeten weg.

Wat betekent “kwakzalver” ?

De Grote Van Dale (uitgaves 13 en 14) geeft drie verschillende definities van kwakzalver, met als eerste: “iemand die nutteloze middelen toepast ter genezing van ziekte, ofwel iemand die zulke middelen met veel ophef te koop aanbiedt”. “Alhoewel we duidelijk in het begin van ons artikel stellen welke definitie van het woord “kwakzalver” we gebruiken – de eerste - meent het Hof dat het door het publiek zal begrepen worden als “synoniem voor boerenbedrieger, oplichter of knoeier” en dus “een connotatie heeft met oplichterij en bedriegerij”. Het Hof stelt wel dat iemand kwak zou mogen genoemd worden als hij illegaal de geneeskunde uitoefent, maar dat is hier niet het geval want Gorter is arts en geregistreerd. We betreuren dat het Hof van de drie definities in Van Dale de eerste negeert en enkel de tweede en de derde weerhoudt. Gorter krijgt dus gedeeltelijk gelijk van het Hof, en krijgt 1 Euro schadevergoeding wegens “krenking van zijn goede naam en faam”.

Anderzijds oordeelt het Hof uitdrukkelijk dat volgende passages in de tekst wel mogen blijven staan:

“de kans op enige terugbetaling van die behandelingen door een ziekenfonds is zo goed als uitgesloten”
“indien ze er veel geld moeten voor neertellen is het waarschijnlijk dat ze worden afgezet”
“patienten dienen gewaarschuwd worden voor dit allegaartje van ongetoetste therapieën”
“ Men krijgt eerder de indruk dat deze jongens zowat alles aanbieden, als het maar verkoopt, en het niet nauw nemen of er nu al dan niet enig bewijs is voor de werking. Aan wanhopige mensen is veel te verdienen.”

Omdat Gorter dan toch op enkele punten gelijk kreeg moet SKEPP vzw wel de proceskosten betalen, bijna 4.000 €.
De eis van Gorter om het arrest te mogen laten publiceren op onze kosten werd afgewezen.

Vermits er bij niet verwijderen binnen de 30 dagen van de bepaalde woorden en zinnen een dwangsom van 500 € per dag bepaald werd, heeft skepp deze tekst aangepast.

We beraden ons of we zullen cassatie aantekenen. In afwachting van deze beslissing onthouden we ons van verder commentaar.

Prof.em. Willem Betz 6/7/2010

Naschrift (24 oktober 2014)

Naar aanleiding van de uitspraak van het Hof van Beroep op 30 september 2014 kan Skepp de gewraakte passages terug publiceren:

Woorden en passages geschrapt na het arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen (2010) en nu weer uitdrukkelijk toegelaten na het arrest door de Hoven van Cassatie (2012) en van Beroep te Brussel (2014)

De bewoordingen " hooggeschoolde kwak" en "kwakzalverij/kwakzalver" .

"Regelmatig vragen wanhopige zieken ons advies over een of andere wonderbehandeling. Als het om echte kwakzalverij gaat, is het antwoord meestal zeer eenvoudig en duidelijk te geven, maar er bestaat ook nog een ander soort kwakzalvers, dat erin slaagt zich een aureool van wetenschap te verlenen “

“Een ander aspect van illegaal tot crimineel gedrag is het uitvoeren van experimenten op mensen zonder dat aan de voorwaarden van de Europese en nationale richtlijnen werd voldaan. De voornaamste regels daarvan zijn dat elk experiment aan een ethische commissie moet worden voorgelegd en door deze goedgekeurd.

"De zieke moet volledig op de hoogte gebracht worden van het feit dat hij aan een experiment meedoet, moet de mogelijke gevaren ervan kennen en dan uitdrukkelijk zijn instemming geven om als proefkonijn te fungeren. Zo werd ons gevraagd wat we dachten van een alternatief centrum voor kankerbehandeling in Keulen, het Koelner Modell van Dr. Robert Görter."

"Eerlijke wetenschappers die een nieuwe behandeling uitproberen, doen dat met het goedvinden van hun patiënten en enkel na melding en toelating van een ethische commissie. Zij publiceren ook hun resultaten in ernstige tijdschriften, zodat de rest van de wereld hun ervaring kan genieten of hun fouten niet hoeft te herhalen. Men krijgt eerder de indruk dat deze jongens zowat alles aanbieden als het maar verkoopt, en het niet nauw nemen of er nu al dan niet enig bewijs is voor de werking. Aan wanhopige mensen is veel te verdienen. (..,) Dit zijn verstandige en goed geschoolde mensen, op de hoogte van de literatuur, die wanhopige zielen bieden wat ze zoeken: het comfort van een diagnose en een overtuigend klinkende therapie. Het is daarom niet dom, wel sluw, Zoals dat gaat met ideeën, is het niet op voorhand uitgesloten dat er goede tussen zitten. Maar deze ideeën worden in klassieke wetenschap onderzocht, getoetst, en verworpen als ze vals blijken (99 keer) en verfijnd tot therapieën als ze goed blijken (een enkele keer). Hier mankeren echter klinische testen die aantonen dat het wat toevoegt aan de bestaande therapeutische keuzen. (...) Het is daarom niet gemakkelijk om een heel duidelijk antwoord te geven: dit is niet de doorzichtige domheid van alternatieve behandelaars, wel de doortrapte sluwheid van hooggeschoolde kwakzalvers. Patiënten dienen gewaarschuwd te worden voor dit allegaartje van ongetoetste therapieën. Indien ze er veel geld voor moeten neertellen, is het waarschijnlijk dat ze worden afgezet."

De waarschuwing dat "de kans op enige terugbetaling door het ziekenfonds zo goed als uitgesloten is".