Voetreflexologie waardeloos als diagnostische methode

Op voorhand werd met reflexologen besproken welke zes veelvoorkomende ongevaarlijke aandoeningen het makkelijkst te herkennen zouden zijn. Nekpijn, rugpijn, osteoartritis van de knie, migraine, diabetes en sinusitis werden voorgesteld. Dr. Adrian White die het onderzoek leidde, verzamelde achttien patiënten die, zo bleek uit hun medische dossiers, aan een van deze kwalen leden. Hij bedekte hun lichamen zodat enkel hun hoofd en voeten zichtbaar waren, plaatste iemand die toezicht hield mee in de kamer en liet de reflexologen gedurende een bepaalde tijd de voeten onderzoeken. De behandelaars mochten niet praten met de patiënt, wat inhield dat ze geen andere aanwijzingen hadden dan wat ze konden voelen onder de voetzolen om te weten te komen aan welke aandoening de patiënt leed. Zij faalden volledig, geen enkele kwaal werd aangetoond. Het onderzoek was beperkt, maar volgens Dr. White is het aan de reflexologen om bewijzen te leveren. Eerdere onderzoeken, o.a. uitgevoerd door Dr. William Jarvis, leverden eveneens geen overtuigend bewijs.

De Amerikaanse NKO-arts William H. Fitzgerald, introduceerde in 1913 de moderne versie van reflexologie of zonetherapie. Fitzgerald verdeelde het lichaam in tien verticale zones, een zone per teen. Masseuse Eunice D. Ingham bestudeerde reflexologie grondig tijdens de jaren 30 en spitste zich toe op de voeten. Ze maakte detailkaarten van de voetzolen waarop zij aanduidde welk punt met welk orgaan zou overeenstemmen. Deze kaarten worden nog steeds als leidraad gebruikt door de reflexologietherapeuten. Volgens reflexologen stroomt energie door verticale zones van hoofd tot voeten en komt elk lichaamsdeel of orgaan overeen met een bepaald punt op handen, voeten en zelfs oren. Zij zijn van mening dat het drukken op, en het masseren van deze punten effect heeft op de overeenstemmende organen. Het basisidee is dat er in de voetzolen bepaalde veranderingen gebeuren (het ophopen van slakken, fijne kristallen), in die zone die met een "ziek" lichaamsdeel overeenkomt. Door die slakken weg te masseren wordt het orgaan dan ook beter. Het ganse lichaam is weerspiegeld in de voetzool, zowat op dezelfde manier dat het ganse lichaam ook in de oorschelp terug te vinden is voor de ooracupuncturisten (Nogier).

Volgens sommige reflexologen is het een aanwijzing dat er iets mis is met een orgaan, als het overeenstemmende punt op de voeten pijnlijk aanvoelt bij druk. Anderen spreken liever over een storing in de energiestroom in een bepaald gebied van het lichaam. Stevige vingerdruk wordt dan op deze punten uitgeoefend om zogenaamd de normale energiestroom te herstellen, blokkades ongedaan te maken of de "slakken" te verwijderen. Reflexologie wordt aangewend bij de behandeling van o.a. migraine, sinusitis- en ademhalingsproblemen, spijsverteringsstoornissen, rugproblemen, stress, astma, circulatiestoornissen en ook preventief om ziektes te voorkomen. Het zou ook het lichaam zuiveren van afvalstoffen, energie opwekken en de geest stimuleren.

De zones en energie waarover de reflexologen het hebben, werden evenals de meridianen die door acupuncturisten vernoemd worden, nooit anatomisch aangetoond. Evenmin is er wetenschappelijk bewijs voor dat organen in verbinding staan met punten op voeten, handen of oren. Het is nu eenmaal zo dat sommige punten op het lichaam gevoeliger zijn dan andere, als je daar drukt doet dit pijn, maar daar hoeft niets meer achter gezocht te worden. De werking van een voetenmassage in een rustige omgeving zal ongetwijfeld een ontspannend effect hebben en mogelijk een gunstige invloed uitoefenen op sommige stressgerelateerde aandoeningen, maar daar houdt de therapeutische waarde bij op. Op zich is het een methode die, in tegenstelling tot een aantal andere alternatieve behandelingen, geen rechtstreekse schade kan berokkenen. Het wordt wel gevaarlijk als reflexologen, (die in sommige gevallen reeds na het volgen van een korte cursus anderen behandelen), beweren dat zij diagnoses kunnen stellen of ernstige ziektes kunnen genezen. In het nieuwe boek van de Verbruikersunie Handboek Andere Geneeswijzen (2001) wordt de hele Voetreflexzonemassage grondig afgekraakt. Enkele citaten: Er is geen enkel bewijs dat bepaalde zones van de voetzool overeenkomen met organen. Er is geen enkel bewijs dat er een ophoping van stofwisselingsslakken zou zijn. Als diagnostische methoe is deze af te raden. Als ontspannende massage is ze aanbevelenswaard. Let wel op! Het zou een erotische effect kunnen hebben. Het verhaal gaat dat de concubines van de Chinese keizers die bij de baas geroepen werden om de nacht door te bengen eerst een voetzoolmasage kregen. Helpt het niet tegen ziekte, het kan dus best wel lekker zijn. Laat de reflexologen niet met uw voeten spelen, een goede massage door een masseur of pedicure heeft waarschijnlijk hetzelfde effect.