Het nieuwste boekje in de reeks "De Skeptische Kijk" is uit.
U kan het hier bij Owl Press bestellen.
Zou SKEPP zich niet beter met maatschappelijk relevante dingen bezighouden?
Wat is er nu mis met een horoscoop in de Flair?
Op de foto: Willem Betz, voorzitter van SKEPP vzw.
2 minuten
Leestijd:
Er is in ons land een bezemmuseum, een tabaksmuseum en een museum van de speelkaart. Er is een snorrenclub en er zijn mensen die als hobby giftige spinnen kweken en anderen die modelvliegtuigen bouwen. Er zijn comités die ageren tegen lichthinder en tegen vliegtuiglawaai en er is een stichting die zich het lot van huisdieren van clochards aantrekt. Dat kan en mag allemaal. Een vereniging waarvan de leden zich amuseren met de flauwekul die anderen verkopen, is dat meer of minder maatschappelijk relevant?
Statutair heeft de vzw SKEPP in de eerste plaats als doel het verrichten van onderzoek naar beweringen die volgens de huidige stand van de wetenschap uiterst onwaarschijnlijk of onmogelijk zijn. Eventuele nadelen rapporteren komt pas op de tweede plaats. We hebben nooit a priori gezegd dat hetgeen we bestuderen per se nadelig of gevaarlijk moet zijn. Dat neemt niet weg dat zogenaamd onschuldige vormen van volksvermaak zoals astrologie en kaartleggen meer schadelijke gevolgen kennen dan de meeste mensen vermoeden. Dan hebben we het natuurlijk niet over astrologie-als-tijdverdrijf, zoals de horoscoop in de Flair, en zelfs niet over astrologie als troost en zingeving. Hoeveel mensen voelen zich niet gesterkt door een bezoek aan een astroloog (of kaartlegster)? Ook al is zo’n raadpleging niet gratis, ook al kan een astroloog niet echt de toekomst voorspellen, zo’n consultatie kan hen verlossen van angst of schuldgevoelens, omdat de astroloog erop wijst dat de problemen van hun dochter op school nu eenmaal te wijten zijn aan de nefaste positie van Jupiter in haar horoscoop…
Maar wat te denken van mensen die geen bal van astrologie geloven, maar er toch mee te maken krijgen omdat ze afhankelijk zijn van iemand die er wel in gelooft? Je zal maar de pech hebben dat jouw baas, jouw HR-manager, jouw klant, jouw trainer, jouw schoolmeester of jouw burgemeester er geloof aan hecht en er zijn of haar beslissingen op baseert.Van de vroegere Amerikaanse president Ronald Reagan is bekend dat hij onder invloed van astrologen stond. En onder Reagans regering stond de wereld op sommige momenten niet ver van een kernoorlog. Maar zelfs in meer onschuldige, populaire vorm ontaardt astrologie snel in geldaftroggelarij. In 2009 schrapte de commerciële omroep de uitzending AstroContact, toen duidelijk werd dat naïeve mensen veel geld afhandig werd gemaakt. Dat soort misbruiken is allesbehalve nieuw. Niet voor niets werden er al in de zeventiende eeuw wetten tegen de astrologie en andere vormen van waarzeggerij uitgevaardigd.
Misschien is astrologie onderhand een bestoft thema, maar het is wellicht goed dat er iets of iemand is die op tijd en stond eens zegt dat astrologie maar een hoop loze verhaaltjes is, zeker als er af en toe iemand opstaat die expliciet het tegendeel beweert. Maar wiens taak is dat? Die van Test-Aankoop? Het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding? De Flair? De astronomen van een sterrenwacht of universiteit? Of misschien die van een vzw die zich dit specifiek tot doel stelt? Dat laatste is de beste oplossing gebleken. Dat de Flair zijn eigen goed verkopende onzin zou ontmaskeren, is een illusie. Een organisatie als Test-Aankoop mist blijkbaar de kennis en de feeling voor het onderwerp en astronomen hebben wel betere dingen te doen dan hun tijd te steken in dat charlataneske bijproduct van de sterrenkunde.
SKEPP ageert daarbij niet tegen astrologie op zich. We wijzen er alleen op dat al lang is aangetoond dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat er van de sterrenwichelarij ook maar iets waar zou zijn. Sterker, we begrijpen ten volle waarom mensen desondanks toch ervaren dat astrologie werkt. Die inzichten zijn het resultaat van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. Toch wordt deze informatie nog vaak verzwegen of ontkend.
