Maslow, behoeftepiramide van

Met dank aan uitgeverij Academia Press te Gent. Met hun toestemming mogen we hier een samenvatting publiceren van de kernpunten uit het boek De HR-ballon. 10 populaire praktijken doorprikt.

 

Wat is de behoeftepyramide?

Abraham Maslow lanceerde in 1943 zijn idee dat behoeften een bepaalde ‘hiërarchie’ hebben. Zo zouden eerst fysiologische behoeften (zoals voedsel, water…) moeten voldaan zijn, om te kunnen overschakelen naar ‘hogere’ behoeften met als summum de ‘behoefte aan zelfactualisatie’ (zich volledig kunnen ontplooien als een productieve, creatieve persoon).

 

Wat geloven mensen?

  • Dat dit een bewezen theorie is (quod non).
  • Dat behoeftes inderdaad ‘hierarchisch’ of in een pyramide kunnen worden voorgesteld.

 

Waarom geloven mensen dit?

  • Als voornaamste schuldigen voor dit weidverspreide geloof moeten we verwijzen naar vele partijen:
    • de humanistische beweging die de mens als individu centraal stelde en waarvan Maslow deel uitmaakte.
    • de vele onwetenschappelijke psychologen die het model klakkeloos overnamen en het als een feit verkondigden
    • de vele trainers en hrm-ers die het model omarm(d)en.
  • Verder heeft het sociale bewijs (of Bandwagon-effect) bijgedragen tot deze stadslegende: als veel mensen het geloven of het model verkondigen, zal het wel juist zijn.

 

Wat zijn de feiten en wat zegt de wetenschap?

  • De hypothesen van Maslow waren gebaseeerd op waarneming van het gedrag van apen in een zeer onnatuurlijke omgeving (dieren die afgezonderd in kooien zaten en alleen tijdens de observatieperioden in kooien werden gezet). Bij mensen nam hij ongestructureerde interviews af bij 140 jonge vrouwen (20 tot 28 jaar oud).
  • Er werd geen enkel wetenschappelijk bewijs geleverd voor het bestaan van een ‘hiërarchie’. Maslow heeft zich hierover overigens zelf behoorlijk druk gemaakt. In 1962 stelde hij hier zelf over:

“My motivation theory was published 20 years ago, and in all that time nobody repeated it, or tested it, or really analyzed it or criticized it. They just used it, swallowed it whole with only the most minor modifications…”

  • Er heerst wel ruime consensus dat menselijke motivatie bestaat uit het trachten te vervullen van behoeften. Deze behoeften staan echter naast elkaar. Er zijn enkele overkoepelende of zogenaamde meta-behoeften (bvb. de behoefte aan zekerheid, de behoefte om een aanvaard groepslid te zijn, de behoefte om een positief zelfbeeld te kunnen hebben – agency).
  • In de huidige wetenschappelijke benadering is motivatie een proces van behoeftebevrediging. Ondermeer de ZelfDeterminatieTheorie (Deci & Ryan, 2000; Vansteenkiste, Ryan & Deci, 2008) en de theorie rond motivatie als een proces (Naylor, Pritchard & Ilgen, 1980) gaan hiervan uit. Er is ook convergent bewijs voor de stelling dat motivatie een proces van behoeftevrediging vanuit de onderzoeken naar stress (bvb. De Belstress onderzoeken in België die gebrek aan job control en gebrek aan sociale steun als voornaamste oorzaken aanwezen voor werkgerelateerde stress en de erbij optredende psychosomatische klachten).

 

Bronnen

Cullen, D. (1997). Afscheid van Maslow’s Motivatietheorie. Schoonhoven: Academic Service.

Naylor, J.C., Pritchard, R.D., & Ilgen, D.R. (1980) A theory of behavior in organizations. New York: Academic Press.

Vermeren, P. (2006). De HR-ballon. 10 populaire praktijken doorprikt. Gent: Academia Press.

Vermeren, P. (2009). Rond Leiderschap. De brug tussen wetenschap en praktijk. Gent: Academia Press.