Roos van Leary

Wat is de “roos van Leary”?

Dit is de naam die wel eens wordt gegeven aan het interpersoonlijk circumplex. De cirkelvormige voorstelling van het menselijk gedragsrepertoire lijkt op een “schietroos”. Soms wordt het voorgesteld als een soort van persoonlijkheidsbeschrijving (in het originele boek van Leary), soms als een communicatiemodel.

 

Wat geloven mensen?

Wat mensen geloven kan erg uiteenlopen. Het gaat van een onverantwoorde “typologering”  die mensen in hokjes plaatst tot een correct gebruik op basis van de huidige stand van het onderzoek (the interpersonal circumplex).

 

Wat is het probleem?

  • Dat mensen nog werken met de oude voorstellingswijze waardoor ze ook de toenmalige vergissingen meenemen.
  • Dat ze de theorie nooit zelf hebben gelezen of bestudeerd en daardoor ten onrechte denken dat het circumplex de persoonlijkheid weergeeft. Of  erger nog, dat het om een typologie gaat die mensen min of meer rigide opdeelt in hokjes.
  • Dat er heel wat testjes en zelftestjes worden gebouwd die geen enkele wetenschappelijke onderbouwing hebben. Toch worden ze frequent gebruikt binnen HR-afdelingen, bijvoorbeeld om mensen binnen een team te typeren of in trainingen.

 

Wat zijn de feiten?

De onderzoeken van de Kaiser Foundation, waarvan Timothy Leary de directeur was, dateren van de jaren 1950. In 1957 publiceerde Timothy Leary hierover een eerste boek. Nadien werd nog veel onderzoek verricht, zelfs tot op heden.

 

Het interpersoonlijk circumplex is helemaal niet ontwikkeld als typologie. Je kan het circumplex best zien als een visuele (tweedimensionele) voorstelling van het menselijk gedragsrepertoire. Op die manier gebruikt laat het zien dat een bepaald gedrag emoties en ook gedrag oproept bij de andere partij (men heeft het over similaire, complementaire en vals complementaire reacties).

 

Wie meer informatie wil over de geschiedenis van het interpersoonlijk circumplex en de rol van de onderzoeksgroep onder leiding van Timothy Leary, kan terecht op volgende website: www.behaviortestplatform.com. Als u klikt op het icoon van de N-IAS, krijgt u gratis een handleiding waarin de geschiedenis staat beschreven.

 

Er bestaan ook nog andere Circumplexmodellen (nl. van persoonlijkheid, van emoties, van persoonlijkheidsstoornissen)

 

Voor het beschrijven van persoonlijkheid is er echter een betere theorie die veelvuldig is bewezen: de Big Five (zie elders in het trefwoordenregister). Deze beschrijft naast de twee hoofddimensies uit het interpersoonlijk circumplex (agency en communion) nog 3 andere karakterdomeinen.

 

Bronnen:

www.behaviortestplatform.com

http://www.vcu.edu/sitar/

Plutchik, R., & Hope, R.C. (1997) Circumplex Models of Personality and Emotions. American Psychological Association, NE. Washington.

Horowitz, L.M. (2004) Interpersonal Foundations of Psychopathology. American Psychological Association, NE. Washington.